- Angina to infekcja charakterystyczna dla dzieci i nastolatków, która może jednak zaatakować także osoby dorosłe.
- Wyróżniamy anginę ropną (bakteryjną) oraz wirusową – ich przebieg jest nieco inny, a rozpoznanie kluczowe dla wdrożenia odpowiedniej terapii.
- Objawy postaci wirusowej są znacznie słabsze niż bakteryjnej – to angina bez nalotu na migdałkach, ze słabszym bólem gardła i zazwyczaj prawidłową temperaturą ciała.
- Czy można wyleczyć anginę bez antybiotyku? Tak – w większości przypadków nie jest on w ogóle potrzebny. Zamiast tego stosuje się preparaty łagodzące objawy choroby.
- Niedoleczona angina stwarza pewne ryzyko rozwoju powikłań, jednak są one bardzo rzadkie i zdarzają się zaledwie u mniej niż 1% chorych.
- Sprawdź, co możesz stosować wspomagająco w leczeniu anginy.
Angina co to jest?
Angina to ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, które obejmuje zarówno błonę śluzową, jak i tkankę limfatyczną. Może być ono wywołane zarówno przez wirusy, jak i bakterie.
Pierwszy przypadek – angina wirusowa – to jedna z najczęściej występujących schorzeń gardła. Z kolei rzadziej występująca infekcja o podłożu bakteryjnym dotyka najczęściej dzieci w wieku 5-15 lat. Osoby dorosłe również chorują, jednak zazwyczaj są to rodzice zakażonych anginą maluchów.
„Chociaż w świadomości pacjentów paciorkowcowe zapalenie gardła i migdałków funkcjonuje jako choroba powszechna, w rzeczywistości jest zakażeniem nieczęstym. Dotyczy przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolno-szkolnym, ewentualnie ich rodziców. Absolutnie sporadycznie występuje u niemowląt i osób w podeszłym wieku”.4
Patogeny wywołujące anginę dostają się do organizmu drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z chorym. Największą zachorowalność obserwuje się w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną.
Oczywiście angina może się rozwinąć również latem – drobnoustroje atakują przez cały rok. Sprzyjają temu gwałtowne zmiany temperatury wynikające ze spożywania lodów, zimnych napojów czy zbyt dużego wychładzania pomieszczeń. To osłabia błonę śluzową gardła, przez co patogenom łatwiej przez nią przeniknąć. Jednak choć często mówimy o tzw. anginie od klimatyzacji, nie każdy ból gardła musi ją oznaczać – czasem to zwykłe przesuszenie i podrażnienie śluzówki czy lekkie przeziębienie.
Angina przyczyny
Choć w powszechnej opinii angina jednoznacznie kojarzy się z bakteriami, w rzeczywistości najczęściej jest wywoływana przez wirusy, m.in.:
- adenowirusy,
- rinowirusy,
- koronawirusy,
- HSV-1 (Herpes simplex) – powodują rzadszą postać opryszczkową choroby.
Wirusowa angina u dorosłych stanowi aż 95% przypadków, a bakterie odpowiadają jedynie za ok. 5% zachorowań. Inaczej te proporcje wyglądają u dzieci. Angina ropna, czyli bakteryjna, rozwija się w ok. 15-30% przypadków – oznacza to, że wirusy wywołują pozostałe 70-85%.
Za przeważającą większość ropnego zapalenia migdałków odpowiadają paciorkowce hemolizujące grupy A (Streptococcus pyogenes). Jednak zdarzają się także zachorowania wywołane przez inne bakterie, np.:
- Fusobacterium necrophorum – to bakteria beztlenowa często wywołująca anginę u dorosłych,
- Arcanobacterium haemolyticum – w rzadkich przypadkach wywołuje chorobę u nastolatków i młodych dorosłych,
- paciorkowce grupy B i C.
W rozpoznaniu przyczyny anginy pomóc mogą szybkie testy na obecność paciorkowców, które kupisz w większości aptek. Jednak pamiętaj, że dość częste jest bezobjawowe nosicielstwo tych bakterii, więc wynik badania może być pozytywny, mimo że infekcji nie wywołały te drobnoustroje. Nie warto więc go wykonywać, jeśli towarzyszą Ci objawy charakterystyczne dla infekcji wirusowej – ich obecność zwykle wystarczy do stwierdzenia charakteru choroby.
Czy angina jest zaraźliwa?
Tak, angina to choroba zakaźna, przy czym jej postać wirusowa rozprzestrzenia się szybciej niż bakteryjna. Jednak w obu przypadkach drobnoustroje z łatwością przenoszą się na kolejne osoby – widać to zwłaszcza w żłobkach czy przedszkolach, gdzie często jeden chory maluch szybko zaraża całą grupę.
W przypadku anginy wirusowej okres zakaźności rozpoczyna się na 1-2 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów i trwa przez ok. 3 tygodnie. Szacuje się, że ok. 2/3 chorych zaraża pozostałych domowników.
Również w przypadku anginy ropnej drobnoustroje rozprzestrzeniają się jeszcze przed pojawieniem się pierwszych dolegliwości. Okres zakaźności utrzymuje się przez całą chorobę i ok. 7 dni po ustąpieniu objawów. Jeśli został zastosowany antybiotyk, to chory przestaje zarażać po dobie od przyjęcia pierwszej dawki. W przypadku anginy bakteryjnej ryzyko przeniesienia choroby na domowników jest mniejsze i wynosi ok. 25%.
Angina objawy
Najbardziej dokuczliwe są zwykle objawy anginy w gardle, jednak to pozostałe towarzyszące chorobie dolegliwości pomagają ustalić jej przyczynę. Wirusy z łatwością rozprzestrzeniają się na sąsiadujące tkanki, więc często wywołują dodatkowe symptomy, których nie ma w przypadku infekcji bakteryjnej. Tu z kolei charakterystyczny jest gwałtowny początek anginy, za to jej objawy ograniczają się praktycznie wyłącznie do gardła i migdałków.
Dowiedz się więcej: Te objawy anginy u dziecka powinny zwrócić Twoją uwagę
Angina ropna objawy
Nagły początek anginy i silny ból gardła, uciążliwy zwłaszcza podczas przełykania, wskazują na podłoże bakteryjne choroby. Dodatkowo często towarzyszy jej wysoka gorączka (powyżej 38॰C), mogą pojawić się też bóle głowy. Angina u dziecka wywołuje czasem objawy ze strony przewodu pokarmowego – nudności, wymioty i ból brzucha. Co ważne, w przypadku infekcji bakteryjnej nie występuje katar ani kaszel.
Istnieje także szczególna postać choroby – angina Plauta i Vincenta. Rozwija się ona najczęściej u młodych mężczyzn zaniedbujących higienę jamy ustnej. Charakterystyczne dla niej są objawy zlokalizowane jednostronnie:
- biały nalot na migdałku,
- owrzodzenie,
- silny ból gardła,
- ból przy przełykaniu.
Pacjenci skarżą się także na uczucie zawadzania w gardle oraz cuchnący oddech. Ta postać anginy również ma podłoże bakteryjne.
Angina wirusowa objawy
Objawy infekcji wirusowej są zwykle mniej nasilone niż ropnej. Oczywiście nie byłoby anginy bez bólu gardła – także tutaj to podstawowa dolegliwość, jednak oprócz niej występują również dodatkowe symptomy:
- bóle głowy, mięśni i stawów,
- zapalenie spojówek,
- katar,
- kaszel,
- chrypka,
- biegunka.
Jak wygląda gardło z anginą?
Zarówno podczas anginy ropnej, jak i wirusowej, rozwija się zapalenie gardła. Objawia się obrzękiem i żywoczerwonym kolorem błony śluzowej, podobnie wygląda też języczek podniebienny oraz migdałki. Angina wywołana przez wirusy jest mniej nasilona, przez co objawy nie rozwijają się w takim stopniu, jak w przypadku bakteryjnej.
Charakterystyczny objaw anginy – czerwone kropki na podniebieniu – to wybroczyny pojawiające się zwykle w wyniku zakażenia paciorkowcami. Czasem towarzyszy im ropny, żółtawy lub biały nalot na migdałkach.
Często wyraźnie widoczne są objawy anginy na języku. Na początku choroby może być on obłożony nalotem, a z czasem malinowy – przybiera on intensywnie czerwony kolor, a stan zapalny obejmuje brodawki smakowe, które powiększają się i odznaczają na powierzchni. Kolor i struktura języka przypominają wtedy powierzchnię malin lub truskawek. Objaw ten może pojawić się także w przebiegu innych chorób, np. szkarlatyny, którą również wywołują paciorkowce.
Czy angina może być bez gorączki?
Przebieg anginy bez gorączki lub z lekkim stanem podgorączkowym jest charakterystyczny dla infekcji wirusowej. W przypadku zakażenia paciorkowcami temperatura ciała zwykle podnosi się w pierwszych dniach choroby.
Ile trwa angina?
Okres wylęgania się anginy wirusowej wynosi od 1 do 6 dni od zakażenia. W przypadku bakteryjnej czas ten jest znacznie krótszy – objawy mogą pojawić się od 12 godzin do 4 dni po kontakcie z paciorkowcem.
Infekcja wirusowa ustępuje w ciągu 3-7 dni – jej przebieg jest łagodniejszy, jednak dłuższy. Objawy anginy ropnej ustępują zwykle w ciągu 3-4 dni.
Czy angina przejdzie sama?
W większości przypadków możliwe jest samoistne ustąpienie anginy – bez antybiotyku czy innych leków. Dlatego, jeśli choroba przebiega łagodnie, to wystarczy kilka dni odpoczynku, żeby wrócić do formy. W tym czasie możesz zastosować preparaty, które złagodzą objawy i poprawią komfort funkcjonowania.
Angina leczenie
W leczeniu anginy wykorzystuje się preparaty dostępne bez recepty, które trzeba dostosować do aktualnie występujących dolegliwości. Należą do nich:
- doustne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, np. paracetamol, ibuprofen – redukują ból głowy, mięśni czy stawów, a także zbijają gorączkę;
- preparaty z koloidem srebra – wykazuje on właściwości bakteriobójcze i przeciwwirusowe wobec wielu gatunków drobnoustrojów, w tym paciorkowców. Uszkadza chroniące je ściany i błony komórkowe, niszczy materiał genetyczny i zaburza procesy życiowe. Koloid srebra cechuje wysoka skuteczność działania, a przy tym dobry profil bezpieczeństwa, dzięki czemu może być stosowany u dzieci oraz kobiet w ciąży;
- roztwór do płukania jamy ustnej, np. z diklofenakiem – to lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Zmniejsza ból, obrzęk i zaczerwienienie gardła. Jest przeznaczony dla osób powyżej 14. roku życia;
- preparaty z ektoiną – to substancja naturalnego pochodzenia, która działa na kilka sposobów. Stabilizuje błony komórkowe śluzówki gardła, zmniejsza toczący się w niej stan zapalny, a także silnie ją nawilża i łagodzi podrażnienia. W ten sposób wspomaga organizm w walce z infekcją.
Zarówno srebro, jak i ektoina występują w postaci pastylek do ssania oraz sprayów do gardła. Często preparaty te są wzbogacone w dodatkowe składniki łagodzące podrażnienia i nawilżające śluzówkę, np. wyciąg z chrząstnicy kędzierzawej czy porostu islandzkiego.
Leczenie możesz wspomóc także za pomocą inhalacji, które również pomagają złagodzić ból gardła i przyspieszają jego regenerację po chorobie. Najlepiej sprawdzi się sól fizjologiczna z dodatkiem kwasu hialuronowego lub wspomnianej wcześniej ektoiny, której właściwości przeciwzapalne mogą złagodzić odczuwane dolegliwości. Ponadto składniki te silnie nawilżają błonę śluzową, przez co zmniejszają odczuwany ból.
Inhalacje są szczególnie pomocne w przypadku anginy u niemowlaka lub małego dziecka – to bezpieczna metoda leczenia, którą można stosować bez ograniczeń wiekowych. U najmłodszych pacjentów sprawdzą się także spraye do jamy ustnej z ektoiną lub koloidem srebra, które podane bezpośrednio na śluzówkę gardła szybko przyniosą ulgę.
Angina antybiotyk
Czy można wyleczyć anginę bez antybiotyku? Tak – w przeważającej liczbie przypadków nie jest on konieczny. Dotyczy to przede wszystkim infekcji o podłożu wirusowym, jednak nawet angina ropna zwykle ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni.
Mimo to antybiotykoterapia jest często zalecana w zakażeniach paciorkowcami, ponieważ jej zastosowanie ma sporo zalet, w tym:
- skraca okres zakaźności – chory nie zaraża już po dobie od podania pierwszej dawki,
- zmniejsza ryzyko powikłań,
- zapobiega nawrotom choroby, częstym zwłaszcza u dzieci,
- redukuje bezobjawowe nosicielstwo paciorkowców,
- skraca czas trwania objawów, takich jak ból gardła czy wysoka gorączka.
Antybiotykiem pierwszego rzutu w anginie ropnej jest penicylina fenoksymetylowa. Brak odpowiedzi na leczenie wskazuje na to, że infekcji nie wywołały paciorkowce. Jeśli pacjent nie może przyjmować penicyliny, dopuszczone jest stosowanie innych antybiotyków, np. niektórych cefalosporyn, klarytromycyny czy azytromycyny.
Czy przy anginie trzeba siedzieć w domu?
Angina szybko rozprzestrzenia się drogą kropelkową, ponadto może przebiegać z dużym nasileniem objawów – zwłaszcza ta o podłożu bakteryjnym. Dlatego zaleca się, żeby chory pozostał w domu, zarówno ze względu na własne samopoczucie, jak i bezpieczeństwo innych osób.
Odpoczynek jest kluczowy w czasie walki z infekcją, ponieważ organizm może skupić się wyłącznie na tym zadaniu. Pozwala też na szybszą regenerację po chorobie, a tym samym wcześniejszy powrót do pełni sił. Pozostanie w domu, zmniejsza także ryzyko powikłań po anginie.
Angina powikłania
Ryzyko powikłań po przechorowaniu anginy nie jest wysokie, jednak rośnie np. przy nieodpowiednim leczeniu czy forsowaniu organizmu w trakcie choroby. W pierwszej kolejności mogą rozwinąć się miejscowe powikłania ropne, które wynikają z migracji paciorkowców do sąsiadujących z gardłem tkanek. To m.in.:
- ropień okołomigdałkowy,
- zapalenie węzłów chłonnych,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie zatok.
W bardzo rzadkich przypadkach rozwijają się powikłania późne, które mogą pojawić się nawet po miesiącu od samej anginy. Należą do nich:
- gorączka reumatyczna – to choroba autoimmunologiczna, która obejmuje różne narządy, w tym serce, stawy czy układ nerwowy;
- popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek – przebiega ciężko, choć ma tendencję do samoograniczania. Towarzyszą mu obrzęki, nadciśnienie tętnicze, problemy z oddawaniem moczu, a czasem także niewydolność nerek;
- bakteriemia – występuje wtedy, gdy paciorkowce dostaną się do krwiobiegu. Przy zaburzeniach odporności może rozwinąć się w groźną dla życia sepsę.
Angina w ciąży
Angina w ciąży może sprawić problem, ponieważ wiele leków jest przeciwwskazanych dla przyszłych mam. Na szczęście zarówno w przypadku choroby o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym znajdą się preparaty bezpieczne dla kobiet ciężarnych.
Ropną anginę w ciąży można leczyć przy pomocy antybiotyków – lekarz dobiera w tym przypadku preparaty o dobrze potwierdzonym bezpieczeństwie dla przyszłej mamy oraz dziecka. Z kolei terapia anginy wirusowej jest taka sama, jak innych infekcji dróg oddechowych – skupia się na łagodzeniu objawów choroby. Również tutaj wykorzystuje się preparaty odpowiednie dla kobiet w ciąży. Należą do nich m.in. ektoina i koloid srebra, a także nebulizacje z wykorzystaniem nawilżających i łagodzących podrażnienia ampułek do inhalacji.
Może zainteresować Cię także: Płukanie gardła jako skuteczna metoda łagodzenia bólu i podrażnienia
