- Atak kaszlu to nagłe, intensywne i często trudne do opanowania serie kaszlnięć, które mogą być spowodowane podrażnieniem dróg oddechowych lub chorobą.
- Może trwać nawet do kilkunastu, kilkudziesięciu minut.
- Na atak kaszlu pomocne są leki przeciwkaszlowe, np. z lewodropropizyną.
- Sprawdź, jak działa lewodropropizyna i jak ją stosować.
Dlaczego mam atak kaszlu?
Kaszel to fizjologiczny odruch, którego celem jest oczyszczanie naszych dróg oddechowych np. z ciał obcych czy nadmiernej ilości wydzieliny. Jednak w pewnych warunkach staje się on uporczywym objawem choroby i może istotnie upośledzać codzienne funkcjonowanie.
Odruch kaszlu mogą wywołać czynniki mechaniczne (czyli na przykład wspomniane już ciało obce), ale także różnego rodzaju substancje produkowane przez nasz organizm, nazywane neuroprzekaźnikami. Produkowane są one w odpowiedzi na:
- narażenie na zimne lub suche powietrze,
- dym tytoniowy,
- gwałtowny śmiech, płacz, emocje,
- patogeny – bakterie, wirusy powodujące infekcje układu oddechowego,
- narażenie na opary związków chemicznych, czy smog,
- kwaśna treść żołądkowa – atak kaszlu przy refluksie to również dość częsta sytuacja,
- narażenie na intensywne substancje zapachowe.
Powszechnym stanem, z jakim pacjenci zgłaszają się do lekarza jest kaszel poinfekcyjny, który może trwać nawet kilka tygodni. Jego przyczyną jest uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych i zaburzenie jego funkcji wywołane przez stan zapalny, który towarzyszy wszelkim rodzajom infekcji. Drogi oddechowe potrzebują czasu na regenerację, co sprawia, że kaszel poinfekcyjny w zasadzie ogranicza się sam, jednak potrafi być dokuczliwy i przeszkadzać w codziennym życiu.
Jak wygląda atak kaszlu?
Z punktu widzenia fizjologii, atak kaszlu rozpoczyna się od pobudzenia ośrodka kaszlu w rdzeniu przedłużonym (czyli w ośrodkowym układzie nerwowym), skąd sygnał przekazywany jest do mięśni – przede wszystkim mięśni międzyżebrowych, ale także mięśni krtani i do przepony, czyli największego mięśnia oddechowego w naszym organizmie. Gdy sygnał z rdzenia przedłużonego dotrze już do mięśni, to odruch kaszlowy przebiega typowo w trzech fazach. Wyróżniamy:
- fazę wdechową – wówczas dochodzi do nabierania głębokiego wdechu, powietrze dociera do dróg oddechowych,
- fazę kompresji – w tej fazie dochodzi do zatrzymania powietrza w drogach oddechowych na pewien krótki okres czasu, przy zamkniętej głośni,
- fazę wydechową – podczas tej fazy głośnia nagle się otwiera, dochodzi do skurczu mięśni brzucha i wypchnięcia przepony do klatki piersiowej, co skutkuje gwałtownym usunięciem powietrza z płuc.
Podczas napadu kaszlu schemat ten powtarzany jest wielokrotnie, co jest bardzo męczące dla pacjenta.
Ile trwa atak kaszlu?
Jest to indywidualne, jednak warto zaznaczyć, że napady kaszlu mogą trwać nawet do kilkunastu, kilkudziesięciu minut. Mimo pewnych przerw między kolejnymi odruchami kaszlowymi nie dochodzi do wyciszenia objawów. Męczący kaszel w nocy również może występować w postaci ataków, co sprawia, że pacjenci są wyczerpani również w ciągu dnia.
Jak powstrzymać atak kaszlu?
W opanowywaniu uporczywego, suchego kaszlu z pomocą przychodzą leki przeciwkaszlowe takie jak na przykład lewodropropizyna, kodeina czy dekstrometorfan. Lewodropropizyna charakteryzuje się obwodowym działaniem, co oznacza, że działa bezpośrednio na drogi oddechowe. Substancja ta działa przeciwkaszlowo poprzez hamowanie uwalniania w układzie oddechowym związków odpowiedzialnych za przewodzenie bodźców czuciowych oraz poprzez zniesienie skurczu oskrzeli, co sprawia, że dochodzi do opanowania suchego kaszlu.
Dowiedz się więcej: Suchy kaszel – przyczyny, objawy, leczenie
Z kolei kodeina i dekstrometorfan to leki, które hamują odruch kaszlu poprzez działanie na ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym (czyli w ośrodkowym układzie nerwowym). Przedawkowanie tych leków może grozić zaburzeniami oddychania, które wynikają ze zbytniego zahamowania ośrodka oddechowego. Ogólnie mówiąc, leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym wiążą się z większą liczbą skutków ubocznych, niż leki o działaniu obwodowym z np. lewodropropizyną.
W doniesieniach naukowych możemy ponadto znaleźć informacje o wyższej skuteczności lewodropropizyny w opanowywaniu suchego kaszlu w przebiegu zakażeń dolnych dróg oddechowych w porównaniu z kodeiną lub dekstrometorfanem. Lewodropropizyna okazuje się więc lekiem o lepszym profilu bezpieczeństwa, przede wszystkim ze względu na brak ośrodkowego działania na proces oddychania.
Leki przeciwkaszlowe a wiek pacjenta
Ze względu na skutki uboczne leków przeciwkaszlowych o działaniu ośrodkowym (kodeina, dekstrometorfan) nie powinny one być lekami pierwszego wyboru w przypadku osób w podeszłym wieku. Ich hamujący wpływ na układ nerwowy może skończyć się większym ryzykiem upadków czy pogorszeniem funkcji poznawczych. Z tego samego powodu leki o działaniu ośrodkowym mają bardziej rygorystyczne wytyczne co do stosowania u dzieci. Dla przykładu lewodropropizynę można stosować od 2 roku życia, zaś kodeinę od 12 roku życia.
Co na atak kaszlu?
Czym możemy się wspomóc, by uporać się z objawami wynikającymi z podrażnionego gardła? W aptekach dostępne są różnego rodzaju preparaty, które pomagają w walce z suchym gardłem. Wiele z nich dostępnych jest bez recepty.
Tabletki do ssania na atak kaszlu
Aby wspomóc się w walce z suchym kaszlem, możemy zastosować tabletki do ssania, zawierające ektoinę – substancję o działaniu przeciwzapalnym, która ma zdolność do powlekania błon śluzowych gardła. To sprawia, że nie są one tak wrażliwe na czynniki wyzwalające kaszel (zimne powietrze czy zanieczyszczenia powietrza). Podobne działanie wykazują tabletki do ssania, zawierające wyciąg z porostu islandzkiego. Wyciąg z porostu islandzkiego pozwala na utrzymanie odpowiedniego nawilżenia śluzówek, co zmniejsza liczbę odruchów kaszlu.
Syrop na atak kaszlu
Porost islandzki możemy również znaleźć w postaci syropu. Taka forma podania preparatu lepiej sprawdzi się u młodszych pacjentów. Syropy z porostem islandzkim dostępne są bez recepty i wspierają przede wszystkim rodziców w radzeniu sobie z dokuczliwym problemem, jakim są ataki kaszlu w nocy u dziecka.
Spray do gardła na atak kaszlu
Spraye do gardła z ektoiną lub wyciągiem z chrząstnicy kędzierzawej to dobre rozwiązania do stosowania w nocy, ponieważ ich aplikacja jest szybka i nie wymaga od nas żadnych dodatkowych czynności. Taka forma podania preparatu sprawdzi się, gdy chcemy użyć go na przykład w trakcie przerwy w pracy.
Inhalacje na atak kaszlu
Kolejnym sposobem na atak kaszlu mogą być inhalacje wykonywane roztworami z dodatkiem ektoiny i kwasu hialuronowego, który ma działania nawilżające. Substancje te sprawiają, że szybciej dochodzi do regeneracji dróg oddechowych, szczególnie po infekcji.
Męczący kaszel w nocy
Jak skutecznie poradzić sobie z napadami suchego kaszlu w nocy? Rozwiązaniem tego problemu mogą być preparaty z substancjami przeciwkaszlowymi, w tym z lewodropropizyną. Lewodropropizyna dostępna jest w aptekach zarówno w formie tabletek, jak i syropu i może być stosowana od 2 roku życia. Dawkowanie preparatu zależy od wieku i masy ciała pacjenta, jednak należy pamiętać, że odstępy między dawkami powinny wynosić co najmniej 6 godzin. Leki przeciwkaszlowe, w przeciwieństwie do mukolityków (np. karbocysteina) mogą być stosowane na noc, ponieważ nie stymulują one odruchu kaszlu poprzez rozrzedzanie wydzieliny. Warto podkreślić, że mukolityki stosowane są na tak zwany kaszel mokry.
Domowe sposoby na atak kaszlu
Jak w domowy sposób radzić sobie z suchym kaszlem i drapaniem w gardle? W wielu przypadkach te dokuczliwe objawy wynikają z wysuszenia śluzówek, szczególnie w sezonie grzewczym. Z tego powodu powinniśmy zacząć przede wszystkim od nawilżenia powietrza w naszym mieszkaniu – w tym celu warto pomyśleć o zakupie nawilżacza lub rozwieszeniu w pokojach wilgotnych ręczników. Odpowiednie nawodnienie organizmu to kolejny, podstawowy krok, o którym powinniśmy pamięć.
Jaki kaszel powinien niepokoić?
Kaszel to objaw, który nie zawsze jest związany tylko z pozornie błahym problemem jak podrażnieniem śluzówki czy stan po infekcji. Istnieją pewne czerwone flagi, czyli objawy, których wystąpienie powinno skłonić nas do pilnego kontaktu z lekarzem. Należy do nich:
- duszność,
- krwioplucie,
- ból w klatce piersiowej,
- utrzymujące się stany podgorączkowe,
- utrata masy ciała,
- dysfagia – czyli trudności i ból związany z przyjmowaniem pokarmów.
Jeżeli kaszel nie mija pomimo zastosowania leków objawowych lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy, to zdecydowanie należy odwiedzić swojego lekarza, który po zbadaniu i przeprowadzeniu wywiadu może skierować nas na badania dodatkowe, mające na celu poszukiwanie przyczyny kaszlu.
Może zainteresować Cię także: Kaszel mokry – przyczyny, objawy, leczenie
