Flora jelitowa – zapomniany organ
Twoje jelita zamieszkują bakterie, grzyby i wirusy, które uzyskałeś w momencie narodzin i te, które się tam znalazły w procesie zwanym kolonizacją. Razem tworzą florę jelitową, składającą się z aż 1000 mikroorganizmów. Aktywność flory jelitowej przypomina aktywność organów (jak nerki czy wątroba) do tego stopnia, że według niektórych naukowców flora jelitowa powinna nosić miano „zapomnianego organu”.
Wiele z bakterii jelitowych uznaje się za „dobre” lub „korzystne”. Do ich ról należą np. przekształcanie błonnika w krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe: kwas masłowy, propionowy i octowy, które wzmacniają ścianę jelit i regulują ich pracę oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. Co daje szczelna ściana jelit? Stanowi ona ochronę przeciw przedostawaniu się niepożądanych substancji do krwiobiegu, co może wywołać reakcję immunologiczną, np. reakcję nietolerancji na dany pokarm. Inne role korzystnych bakterii jelitowych to syntetyzowanie niektórych witamin, np. witamin K1, K2 i K3, witamin z grupy B oraz wspieranie układu odpornościowego.
Probiotyki i prebiotyki – dwie strony tej samej monety
Formalna definicja probiotyków to „żywe mikroorganizmy, których dostarczenie w odpowiednich ilościach daje korzyść zdrowotną”. Źródłem bakterii probiotycznych są fermentowane produkty, takie jak kefir, jogurt czy kapusta kiszona albo po prostu probiotyki w tabletkach.
Co w takim razie daje ich zażywanie? Zwiększa ono liczbę korzystnych bakterii w jelitach. Jednak nie jest to takie proste, ponieważ te bakterie muszą się tam zadomowić. Tu z pomocą przychodzą prebiotyki. Czym one są? Prebiotyki to substancje pochodzące z błonnika, które stanowią źródło pożywienia dla bakterii zamieszkujących jelita. Znajdziesz je w warzywach, owocach, produktach z pełnego ziarna, takich jak kawa z cykorii, czosnek, cebula, szparagi, banany, kasza jęczmienna, płatki owsiane, jabłka, kakao, nasiona lnu.
Czy wszystkie probiotyki mają takie same właściwości?
Nie. Różne szczepy probiotyczne pełnią inne role dla zdrowia. Z tego powodu ważne jest, aby wybrać probiotyk odpowiadający Twoim potrzebom.
Ludzie różnią się między sobą składem flory jelitowej. To ona decyduje o Twojej wadze, stanie zdrowia czy ilości energii, którą masz (lub tez nie) każdego dnia. Probiotyki o potwierdzonym pozytywnym wpływie na człowieka to szczepy Bifidobacterium, Lactobacillus i Saccharomyces. Wiele suplementów zawiera mieszanki różnych szczepów o tych samych właściwościach w celu zwiększenia ich skuteczności. Równie ważne jest to, aby dostarczać swojemu organizmowi odpowiednią liczbę korzystnych bakterii. Mierzy się je w miliardach jednostek i zasadniczo im więcej zawiera dany suplement, tym lepiej. Jednakże niektóre szczepy wykazują skuteczność przy 1-2 miliardach jednostek, a inne wymagają aż 20 miliardów jednostek, aby osiągnąć pożądany efekt.
Dieta ma wpływ na Twoją florę jelitową
Jeśli chcesz mieć zdrową florę jelitową, ważne będzie nie tylko to, co jesz (probiotyki i prebiotyki), ale również to, czego sobie odmawiasz. Jeśli Twoja dieta zawiera dużą ilość cukru i tłuszczu, złe bakterie będą się rozrastać. Z czasem dojdzie do śmierci korzystnych bakterii, przez co te niekorzystne jeszcze bardziej zwiększą tempo rozmnażania się w Twoich jelitach. Dodatkowo złe bakterie spowodują, że będziesz pochłaniać więcej kalorii z jedzenia niż osoby ze zbilansowaną florą jelitową. To dlatego szczupłe osoby mogą czasem pozwolić sobie na niezdrowe jedzenie, a te z nadwagą i otyłością wydają się tyć „z powietrza”.
Jak przerwać to błędne koło? Możesz zacząć od dostarczenia sobie korzystnych bakterii probiotycznych wraz ze źródłem prebiotyków. A o leczniczych właściwościach probiotyków przy Zemście Faraona i zespole jelita drażliwego (IBS) przeczytasz w innych artykułach.