Co to są nutraceutyki?
Termin nutraceutyki (nutraceuticals) po raz pierwszy został wprowadzony przez S. De Felice (przewodniczącego amerykańskiej organizacji „Fundacji dla Innowacji w Medycynie”) w 1989 roku. Określenie to powstało z połączenia słów „nutriton” i „farmaceutical” – nutraceutyki posiadają bowiem wartości żywieniowe i farmaceutyczne. Termin ten określa każdą substancję uznawaną za żywność, która przynosi korzyści zdrowotne, zapobiega i/lub wspomaga leczenie chorób.
Możemy jednak znaleźć kilka definicji tego słowa. Wildman podaje, iż nutraceutyk jest składnikiem, który jest elementem wspólnym dla żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego i suplementów diety. Z kolei Ciepłucha wskazuje, iż nutraceutykami mogą być dodatki dietetyczne, które stosowane są w celach prozdrowotnych i dostarczają skoncentrowanej dawki danego bioaktywnego składnika, w wyższej dawce niż tej z pożywienia.
Nutraceutykami mogą być zarówno produkty, jak i półprodukty spożywcze. Najczęściej występują pod postacią: pojedynczych, wyizolowanych składników spożywczych w formie kapsułek, tabletek, wyciągów, dietetycznych dodatków do żywności, odżywek, produktów ziołowych czy substancji izolowanych z ziół (substancji fitochemicznych).
Nutraceutyki oznaczają zatem każdą substancję aktywną biologicznie, która może wzmacniać, osłabiać czy modyfikować funkcje fizjologiczne i metaboliczne organizmu, wywierając korzystny wpływ na zdrowie.
Jak działają nutraceutyki?
Początkowo nutraceutyki zalecane były tylko dla osób, które miały niewystarczająco zbilansowaną dietę i chciały wzbogacić ją w substancje biologicznie aktywne. Obecnie nutraceutyki stosowane są w znacznie szerszym zakresie i stanowią także ważny element profilaktyki chorób.
Wiele nutraceutyków wykazuje działanie antyoksydacyjne czy przeciwstarzeniowe. Działają zatem ochronnie na struktury komórkowe, chroniąc je przed uszkodzeniami i mutacjami DNA. Zapobiegają powstawaniu wolnych rodników, neutralizują ich działanie w organizmie, a także biorą udział w usuwaniu uszkodzeń oksydatywnych. Nutraceutyki mogą odgrywać również ważną rolę m.in. w profilaktyce wielu chorób, takich jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy zaburzenia odporności i choroby nowotworowe.
Przykłady nutraceutyków
Nutraceutyki to bardzo szeroka grupa związków, do najpopularniejszych z nich możemy zaliczyć:
Kolagen – uważany jest za produkt nutraceutyczny, szeroko stosowany jako składnik lub suplement w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Najczęściej możemy kupić go w postaci proszku do samodzielnego sporządzenia roztworu – kolagen do picia. Dane literaturowe wykazały, że suplementacja hydrolizowanym kolagenem zmniejsza powstawanie zmarszczek, zwiększa elastyczność skóry, a także wpływa korzystnie na nawilżenie skóry. Jeśli chodzi o zmiany ortopedyczne, suplementacja kolagenem zwiększa wytrzymałość, gęstość i masę kości – poprawia sztywność/ruchomość stawów i ich funkcjonalność, a także zmniejsza ich ból. Suplementacja kolagenem może zatem wywierać korzystny wpływ w chorobach zwyrodnieniowych kości i stawów.
Dowiedz się więcej: www.revibel.pl
Kwas hialuronowy stanowi składnik skóry, który odpowiada za jej prawidłowe nawilżenie. Podaż kwasu hialuronowego w formie suplementu zwiększa aktywność fibroblastów, które zostają pobudzone do produkcji endogennego kwasu foliowego, kolagenu oraz elastyny. Znajduje się również w mazi stawowej, odpowiadając za prawidłową ruchomość stawów oraz odżywienie chrząstki stawowej. Korzyści z suplementacji kwasu hialuronowego mogą odnieść zatem osoby zmagające się z nadmierną suchością skóry (wynikającą z procesu starzenia się, czy zmian hormonalnych) czy osoby z dolegliwościami bólowymi stawów.
Beta glukany – to naturalnie występujące polisacharydy, które znajdziemy w tkankach roślinnych (m.in. ziarnach zbóż, grzybach, warzywach, owocach). Przypisuje się im rolę w przeciwdziałaniu powstawania chorób cywilizacyjnych. Wpływają korzystnie na profil lipidowy, gospodarkę węglowodanową organizmu oraz wykazują działanie immunomodulacyjne.
Monakolinę K (lowastatyna, mewinolina) – to związek pochodzenia naturalnego, który powstaje w procesie fermentacji grzybów Aspergillus terreus, ale występuje również w boczniaku ostrygowatym czy fermentowanym czerwonym ryżu. Zalicza się go do tzw. statyn, czyli związków zarówno pochodzenia naturalnego, jak i syntetycznego, które obniżają stężenie lipidów we krwi. Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA, European Food Safety Authority) wskazuje, iż stosowanie monakoliny K ze sfermentowanego czerwonego ryżu przyczynia się do utrzymania prawidłowego stężenia cholesterolu frakcji LDL-C we krwi.
Jak stosować nutraceutyki?
Nutraceutyki można stosować jako element profilaktyki zdrowotnej, należy jednak pamiętać, iż żaden suplement nie zastąpi prawidłowo zbilansowanej diety, aktywności fizycznej ani odpowiedniej ilości i jakości snu. Należy je stosować zgodnie z potrzebami w danym okresie, uwzględniając zalecenia producenta, który jasno określa, jak stosować dany suplement, aby był skuteczny.
Dla przykładu stosowanie kolagenu może być pomocne w zadbaniu o kondycję skóry, włosów, paznokci, a producenci zalecają stosować go przed posiłkiem. Regularnie stosowany z pewnością wzbogaci codzienną dietę oraz przyniesie korzyści dla Twojego zdrowia. Nutraceutyki nie są lekami, dlatego jeśli mamy do czynienia z jakąś chorobą przewlekłą, warto zawsze skonsultować każdy przyjmowany suplement diety z lekarzem.
Nutraceutyki a żywność funkcjonalna – podobieństwa i różnice
Najdokładniejsza definicja żywności funkcjonalnej, określa ją jako żywność, która
- ma udowodnione naukowo właściwości zdrowotne,
- wykazuje efekt odżywczy,
- posiada składniki, które działają cennie w zakresie poprawy jednej lub więcej funkcji organizmu człowieka, wpływając przy tym korzystnie na stan zdrowia i samopoczucia i /lub na zmniejszenie ryzyka choroby.
Dodaje się również, iż działanie to musi zostać udowodnione naukowo. Z kolei nutraceutyki są składnikami biologicznie aktywnymi, które mogą występować w żywności funkcjonalnej, ale także oddzielnie. Jest to zatem znacznie szersze pojęcie niż żywność funkcjonalna. Oba pojęcia mają jednak wiele wspólnego. Zarówno do nutraceutyków, jak i żywności funkcjonalnej zalicza się taką żywność, która ma udokumentowany korzystny wpływ na organizm, poprawia stan zdrowia, samopoczucie czy zmniejsza ryzyko rozwoju wielu chorób.
Może zainteresować Cię także: Kolagen do picia – dlaczego warto go stosować?
