- Ektoina to naturalny związek produkowany przez bakterie żyjące w bardzo trudnych warunkach środowiskowych takich jak: wysoka temperatura czy wysokie zasolenie.
- Jest osmolitem, co oznacza, że potrafi wiązać duże ilości cząsteczek wody, tworząc ochronną warstwę wodną.
- Charakteryzuje się silnymi właściwościami nawilżającymi, ochronnymi i przeciwzapalnymi.
- Produkty z ektoiną stosowane są m.in. na alergię, katar, kaszel suchy i mokry, problemy skórne.
- Ektoina to bezpieczna substancja, dzięki czemu może być stosowana przez kobiety w ciąży i dzieci już od pierwszego
- Poznaj nasze produkty z ektoiną.
Ektoina – co to?
Ektoina jest naturalnym związkiem organicznym, należącym do grupy aminokwasów. Po raz pierwszy odkryto ją w bakteriach ekstremofilnych, czyli żyjących w bardzo trudnych warunkach środowiskowych, takich jak:
- wysoka temperatura,
- brak stałego dostępu do wody,
- ekspozycja na promieniowanie UV,
- wysokie zasolenie.
Unikalne właściwości ektoiny chronią te mikroorganizmy przed uszkodzeniami, co pozwala im przeżyć w nieprzyjaznym środowisku. Jej ochronne działanie udało się wykorzystać w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Dzięki temu w aptekach dostępne są różne preparaty z ektoiną – kremy, globulki, krople do oczu, ampułki do inhalacji czy aerozole do nosa.
Jak pozyskuje się ektoinę?
Na skalę przemysłową ektoina pozyskiwana jest przy użyciu metody zwanej „bacterial milking”, co po polsku oznacza… dojenie bakterii. Nie ma ono jednak zbyt wiele wspólnego ze znanym nam, tradycyjnym dojeniem np. krów.
W ramach tego procesu mikroorganizmy są hodowane w środowisku o wysokim zasoleniu, co stymuluje produkcję ektoiny. Następnie przenosi się je do podłoża o niskiej zawartości soli. Tak gwałtowna zmiana jej stężenia sprawia, że bakterie wyrzucają zgromadzoną ektoinę na zewnątrz, co pozwala ją zebrać.
Wcześniej ektoina pozyskiwana była w drogim i skomplikowanym procesie syntezy chemicznej. Bacterial milking to prostsza i znacznie bardziej wydajna metoda, która pozwoliła znacznie obniżyć koszty jej produkcji, a tym samym końcową cenę bazujących na niej preparatów.
Czy ektoina to steryd?
Ektoina nie należy do glikokortykosteroidów. Jest ona zbudowana zupełnie inaczej, wykazuje też inne właściwości. Sterydy to silne leki przeciwzapalne, przeciwalergiczne i immunosupresyjne. Z kolei ektoina działa przede wszystkim ochronnie i nawilżająco, a jej właściwości przeciwzapalne wynikają z zupełnie innych mechanizmów niż w przypadku sterydów.
Ektoina – działanie
Ektoina to tzw. osmolit, czyli związek chemiczny, który potrafi silnie wiązać duże ilości cząsteczek wody. Tworzą one otoczkę chroniącą przed wyschnięciem ważne struktury bakterii, takie jak błony komórkowe czy białka. W ten sposób te mikroorganizmy są w stanie przetrwać w bardzo suchym lub gorącym środowisku, a także w wodach o wysokim zasoleniu, które bez pomocy ektoiny spowodowałoby „wyciągnięcie” płynów z komórek.
Oprócz działania ochronnego i nawadniającego ektoina zapobiega też denaturacji białek obecnych w błonach komórkowych bakterii. Związana przez nią woda stabilizuje ich strukturę, a tym samym zapobiega zniszczeniu. Dzięki temu ektoina utrzymuje stabilność błon komórkowych i zwiększa ich elastyczność. Dodatkowo korzystnie wpływa ona na strukturę DNA, a dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym chroni kwasy nukleinowe przed negatywnym wpływem wolnych rodników.
Czy ektoina nawilża?
Tak, ektoina charakteryzuje się silnymi właściwościami nawilżającymi. Zaaplikowana na skórę, śluzówki czy do oka, działa tak samo, jak w przypadku bakterii – tworzy wodną warstwę ochronną wokół błon komórkowych i białek. Dzięki temu nie tylko zwiększa ich nawilżenie, ale też zapobiega nadmiernej utracie wody, np. w wyniku parowania.
Ektoina z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy naturalnie występuje w ludzkim organizmie i – podobnie jak ektoina – charakteryzuje się wyjątkową zdolnością do wiązania wody. Jego zaledwie jedna cząsteczka potrafi przyłączyć do siebie ilość wody o nawet 1000-krotnie wyższej masie.
Dlatego kombinacja tych dwóch składników działa bardzo korzystnie w różnych wskazaniach. Stosowane są m.in. w kremach na skórę, kroplach do oczu, preparatach do inhalacji czy globulkach. Ektoina i kwas hialuronowy uzupełniają wzajemnie swoje działanie. Razem wiążą ogromne ilości wody, którą ektoina dodatkowo kształtuje w otoczkę ochronną wokół błon komórkowych.
Takie połączenie wykorzystywane jest np. w ampułkach do inhalacji. Ektoina i kwas hialuronowy stosowane są do łagodzenia objawów schorzeń dróg oddechowych o podłożu zapalnym i alergicznym, a także chorób przewlekłych, np. astmy. Substancje te, w połączeniu z solą fizjologiczną, wspomagają oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającego śluzu, a także stabilizują błony komórkowe i zmniejszają stan zapalny.
Na co pomaga ektoina?
Niezwykłe właściwości ektoiny znalazły zastosowanie w wielu wskazaniach. Wykorzystuje się ją do łagodzenia objawów alergii, a w zależności od ich występowania można dobrać odpowiednie preparaty o działaniu miejscowym – np. aerozole do nosa czy krople do oczu. Ektoina wspomaga też leczenie infekcji dróg oddechowych. W tym celu wykorzystuje się wspomniane wcześniej inhalacje, ale też preparaty działające miejscowo na konkretne objawy, np. ból gardła czy katar.
Oprócz tego wiele kosmetyków wykorzystuje właściwości ektoiny. Na skórę jest stosowana np. do łagodzenia objawów różnych stanów zapalnych, a także w kremach do skóry suchej i odwodnionej. Jej działanie nawilżające i regenerujące znalazło też zastosowanie w preparatach dopochwowych.
Ektoina do inhalacji
Inhalacje z ektoiną wykorzystywane są do łagodzenia objawów infekcji dróg oddechowych, takich jak przeziębienie czy zapalenie oskrzeli. Stosuje się je także w leczeniu chorób przewlekłych, takich jak:
- astma,
- mukowiscydoza,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).
Oprócz tego ektoina pomaga łagodzić objawy alergii wywołane przez wdychane z powietrzem alergeny, takie jak kurz, pyłki drzew czy traw. Ampułki do inhalacji różnią się nieco składem, dlatego bardzo ważny jest ich odpowiedni dobór do aktualnie występujących objawów.
Podstawowy preparat do inhalacji z ektoiną bazuje na izotonicznym roztworze wody morskiej. Ma on takie samo stężenie, jak płyny w komórkach organizmu, dzięki czemu oczyszcza śluzówkę dróg oddechowych oraz nawilża ją i łagodzi podrażnienia.
Ektoina dodatkowo stabilizuje błony komórkowe w miejscu podania, przez co wzmacnia barierę ochronną przed alergenami i innymi szkodliwymi czynnikami zawieszonymi w powietrzu. To sprawia, że izotoniczny roztwór do inhalacji z ektoiną zapobiega wystąpieniu objawów alergii wziewnej czy podrażnieniu dróg oddechowych.
Oprócz tego często stosuje się ektoinę na kaszel. Żeby wzmocnić jej działanie nawilżające, wykorzystywane jest wspomniane wcześniej połączenie z kwasem hialuronowym. Występuje ono w ampułkach bazujących na:
- soli fizjologicznej – działanie preparatu skupia się na efekcie nawadniania, dzięki któremu wydzielina w drogach oddechowych jest rzadsza, a jej odkrztuszanie łatwiejsze,
- hipertonicznym roztworze chlorku sodu – dodatkowo absorbuje on wodę z błony śluzowej i w ten sposób zmniejsza jej obrzęk.
W obu preparatach ektoina stabilizuje błonę śluzową dróg oddechowych oraz łagodzi obecny w nich stan zapalny. W ten sposób inhalacje mogą złagodzić objawy choroby i wspomóc ich oczyszczanie z nadmiaru wydzieliny.
Na jaki kaszel ektoina?
Ektoina może złagodzić oba rodzaje kaszlu. W przypadku suchego sprawdzi się jej działanie nawilżające i ochronne, które zmniejszy podrażnienie śluzówki dróg oddechowych. Z kolei w kaszlu mokrym pomoże zdolność ektoiny do wiązania wody, która rozrzedzi wydzielinę oskrzelową i ułatwi jej odkrztuszenie.
Dodatkowo warto też zwrócić uwagę na stężenie soli obecne w ampułkach na kaszel. Ektoina w roztworze hipertonicznym lepiej sprawdzi się w przypadku nadmiaru śluzu oskrzelowego i trudności z jego odkrztuszaniem. W przypadku suchego kaszlu i braku wydzieliny lepszym wyborem będą ampułki na bazie soli fizjologicznej.
Ektoina do nosa
Preparaty do nosa z ektoiną występują w postaci sprayu lub żelu do nosa. Jest ona obecna także w saszetkach do płukania zatok. Przygotowany z nich roztwór służy do udrożnienia i oczyszczenia górnych dróg oddechowych z wydzieliny lub zanieczyszczeń czy alergenów. Dodatek ektoiny łagodzi stan zapalny śluzówki nosa i zatok, a także stabilizuje błony komórkowe i chroni je przed kontaktem z substancjami wywołującymi uczulenie.
Spraye z ektoiną na katar bazują na wodzie morskiej. Wzmacniają barierę ochronną błony śluzowej, łagodzą też podrażnienia i suchość wywołane przez nieżyt nosa. Dodatkowo ograniczają wnikanie drobnoustrojów w głąb tkanek, a także zabezpieczają śluzówkę przed kontaktem z alergenami.
Woda morska obecna w sprayach z ektoiną występuje w dwóch stężeniach – lekko oraz mocno hipertonicznym. Roztwory lekko hipertoniczne stosowane są w celu oczyszczenia jam nosa oraz zabezpieczenia ich przed wysychaniem. Łagodzą objawy stanów zapalnych górnych dróg oddechowych oraz redukują podrażnienia błony śluzowej. Dodatkowo lekko hipertoniczne roztwory z ektoiną na katar stosowane są do profilaktyki i leczenia objawów alergicznego nieżytu nosa, np. świądu, napadów kichania czy przekrwienia śluzówki.
Z kolei silniej hipertoniczne spraye z ektoiną polecane są przy mocno zatkanym nosie. Wyższe stężenie wody morskiej redukuje obrzęk śluzówki, który utrudnia oddychanie. Ponadto upłynnia gęstą wydzielinę, dzięki czemu ułatwia jej usunięcie.
Ektoina znalazła też zastosowanie w łagodzeniu suchej i podrażnionej śluzówki nosa. W formie aerozolu nawilża ją i łagodzi stany zapalne. Może być stosowana profilaktycznie, w celu uniknięcia przesuszenia spowodowanego np. klimatyzacją czy ogrzewaniem. Jeszcze silniejsze właściwości nawilżające i regenerujące wykazuje żel z ektoiną i pantenolem. Łagodzi on podrażnienia wywołane np. zabiegami chirurgicznymi czy czynnikami środowiska, stosowany jest też w przewlekłym zanikowym nieżycie błon śluzowych nosa.
Ektoina do gardła
Pastylki do ssania z ektoiną stosowane są do łagodzenia bólu gardła, chrypki oraz suchości w jamie ustnej, które mogą być wywołane przeciążeniem strun głosowych lub infekcją. Wodna warstwa ochronna tworzona przez ektoinę stabilizuje błony komórkowe i chroni je przed kontaktem ze szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, w tym bakteriami i wirusami. Zmniejsza też stan zapalny, a także zwiększa produkcję śliny, dzięki czemu redukuje podrażnienie w gardle, uczucie kłucia czy łaskotania, a nawet ogranicza odruch kaszlu.
W aptekach dostępny jest także spray z ektoiną do jamy ustnej, który wzbogacony jest w dodatek nanokoloidu srebra oraz wyciągu z chrząstnicy kędzierzawej. Taka kombinacja nawilża i powleka śluzówkę gardła, łagodzi stan zapalny, a dodatkowo hamuje rozwój drobnoustrojów.
Ektoina krople do oczu
Ektoina w kroplach do oczu stosowana jest do łagodzenia objawów alergicznego zapalenia spojówek, takich jak: zaczerwienienie, świąd i łzawienie. Ponadto chroni ona spojówki przed kontaktem z alergenami w powietrzu, a także przyspiesza ich regenerację. Dostępny jest również żel z ektoiną do oka, który również łagodzi objawy uczulenia, a oprócz tego silnie i trwale nawilża. Może być też stosowany do regeneracji spojówek podrażnionych w wyniku urazu czy zabiegu.
Ektoina w kosmetykach
Dobroczynne właściwości ektoiny wykorzystywane są także w kosmetykach. Na rynku dostępne są np. kremy do rąk oraz pomadki ochronne do ust. Preparaty te długotrwale nawilżają wysuszoną skórę, regenerują podrażnienia i chronią przed czynnikami zewnętrznymi, np. zimnem, wiatrem czy zanieczyszczeniami.
Ektoina dopochwowo
Dopochwowo stosowane są dwa rodzaje preparatów z ektoiną – globulki i żel. Przeznaczone są dla kobiet, które odczuwają suchość pochwy i wynikające z niej nieprzyjemne objawy, takie jak świąd, napięcie czy pieczenie. Wspomagają też regenerację błony śluzowej dróg rodnych podrażnionej przez np. stan zapalny, chemio- lub radioterapię czy stosowanie niektórych leków. Globulki z ektoiną są dodatkowo wzbogacone w kwas hialuronowy, który potęguje efekt nawilżenia.
Ektoina na AZS
Nawilżające i ochronne działanie ektoiny jest wykorzystywane w łagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry (AZS). To schorzenie przewlekłe, które objawia się suchością, świądem i stanem zapalnym skóry. Zmiany te najczęściej pojawiają się w zgięciach łokci i kolan, a także na twarzy i szyi, chociaż mogą wystąpić także w innych miejscach.
Przebieg AZS ma charakter nawrotowy, czyli co jakiś czas choroba się zaostrza. Krem z ektoiną jest stosowany zarówno do pielęgnacji skóry w fazie remisji, jak i wspomagająco do leczenia zaostrzeń. To skuteczny preparat dla pacjentów cierpiących na łagodną lub umiarkowaną postać AZS. Nie tylko nawilża i regeneruje podrażnioną skórę, ale też zmniejsza stan zapalny i redukuje uciążliwe objawy, takie jak świąd i zaczerwienienie.
Ektoina jest wykorzystywana także w kosmetykach emolientowych do codziennej pielęgnacji skóry atopowej. Ich celem jest odbudowa oraz wzmocnienie bariery ochronnej skóry poprzez jej intensywne nawilżenie i natłuszczenie. Dodatek ektoiny wzmacnia działanie łagodzące emolientów, wspomaga procesy regeneracyjne i redukuje stany zapalne.
Ektoina na alergię
Działanie przeciwalergiczne ektoiny opiera się przede wszystkim na stabilizacji błon komórkowych oraz tworzeniu bariery ochronnej, która zabezpiecza skórę i śluzówki przed kontaktem z alergenami. Ponadto reakcja uczuleniowa ma podłoże zapalne. Dlatego zdolność ektoiny do redukcji stanu zapalnego przyczynia się także do złagodzenia objawów alergii.
To działanie wykorzystywane jest w preparatach stosowanych miejscowo na różne dolegliwości wywołane przez reakcję uczuleniową. W aptekach znajdziesz m.in.:
- ektoinę w kroplach do oczu – łagodzą uporczywe objawy alergicznego zapalenia spojówek, takie jak łzawienie, świąd i zaczerwienienie,
- wodę morską z ektoiną do nosa – redukuje dolegliwości wynikające z alergicznego nieżytu nosa, np. wodnisty katar, obrzęk śluzówki, swędzenia i podrażnienie,
- ampułki do inhalacji z ektoiną – działają podobnie jak spraye do nosa, jednak ich efekt skierowany jest na całe drogi oddechowe. Zapobiegają kontaktowi śluzówki z alergenami, nawilżają ją i łagodzą podrażnienia, dzięki czemu łagodzą m.in. katar i kaszel alergiczny, a także suchość i świąd,
- ektoinę na skórę – kosmetyki stosowane są do łagodzenia dermatoz zapalnych m.in. o podłożu alergicznym. Nawilżają i łagodzą podrażnioną skórę, a także redukują odczuwany świąd, przez co zmniejszają potrzebę drapania zmian zapalnych.
Ektoina na zatoki
Głównym problemem podczas zapalenia zatok jest zalegająca w nich gęsta, lepka wydzielina. Oblepia ona rzęski obecne na nabłonku dróg oddechowych, które w normalnych warunkach transportują nadmiar śluzu na zewnątrz. Organizm nie jest w stanie samodzielnie oczyścić zatok, stąd bierze się większość objawów stanu zapalnego, np.:
- ból głowy, który nasila się przy schylaniu,
- ucisk i tkliwość twarzy w okolicy zatok,
- upośledzenie węchu,
- blokada nosa.
Leczenie zapalenia zatok opiera się głównie na rozrzedzaniu wydzieliny, żeby umożliwić jej usunięcie. Stosowane w tym celu preparaty to:
- hipertoniczny spray do nosa – zmniejsza obrzęk śluzówki i upłynnia śluz zatokowy,
- hipertoniczne ampułki do inhalacji – działają analogiczne do aerozoli, jednak dzięki nebulizacji dostają się znacznie dalej w głąb dróg oddechowych. Dlatego w przypadku zapalenia zatok podczas inhalacji warto oddychać przez nos,
- preparaty do płukania zatok – oczyszczają i nawilżają błonę śluzową. Tu również można uzyskać roztwór hipertoniczny, poprzez rozpuszczenie dwóch saszetek w zalecanej porcji wody.
Dodatek ektoiny złagodzi stan zapalny w zatokach, nawilży ich śluzówkę i przyczyni się do upłynnienia wydzieliny. Dodatkowo jej działanie ochronne i regeneracyjne może przyspieszyć powrót błony śluzowej do pełnej sprawności.
Ektoina w ciąży
Ciąża to czas, kiedy ze względu na bezpieczeństwo dziecka trzeba zrezygnować z wielu dotychczas stosowanych leków. Stwarza to problem zwłaszcza w razie infekcji oraz w sezonie alergicznym, kiedy uciążliwe objawy znacznie pogarszają jakość życia przyszłej mamy.
Dowiedz się więcej: Ektoina w ciąży – czy jest bezpieczna?
Na szczęście ektoina może być stosowana w ciąży – to bezpieczna substancja, która praktycznie nie wywołuje działań niepożądanych. Jest wykorzystywana do leczenia infekcji dróg oddechowych oraz łagodzenia objawów alergii. Może być stosowana we wszystkich dostępnych postaciach, m.in. kroplach do oczu, ampułkach do inhalacji, kremach czy sprayach do nosa. Ektoina w ciąży to skuteczne zastępstwo za preparaty przeciwwskazane dla przyszłych mam.
Ektoina u dzieci
Ektoina jest łagodną i bezpieczną substancją, która pomaga chronić wrażliwą skórę i błony śluzowe maluchów. Dzięki swoim naturalnym właściwościom przeciwzapalnym, ochronnym i nawilżającym, może być stosowana w leczeniu zarówno schorzeń o podłożu alergicznym, jak i infekcyjnym czy zapalnym.
W przypadku dzieci cierpiących na różnego rodzaju alergie ektoina dobrze sprawdzi się także w ramach profilaktyki. Pomocne będzie tu jej działanie stabilizujące błony komórkowe i chroniące tkanki przd kontaktem z czynnikami uczulającymi.
Ektoina od jakiego wieku?
Sama ektoina jest bezpieczna nawet dla najmłodszych pacjentów. Jednak ważną rolę odgrywa też jej forma podania, np. pastylki do ssania mogą być stosowane u dzieci powyżej 6. roku życia ze względu na ryzyko zadławienia. Podobnie jest w przypadku saszetek do płukania zatok – żeby wykonać ten zabieg, dziecko musi rozumieć, na czym on polega. Dlatego jest on przeznaczony dla maluchów powyżej 4. roku życia.
Ektoina na katar i kaszel w formie inhalacji jest bezpieczna dla dzieci już od 1. dnia życia. W postaci aerozolu do nosa może być aplikowana maluchom, które ukończyły pierwszy miesiąc. Kosmetyki z ektoiną na skórę również są bezpieczne dla niemowląt. Z kolei krople do oczu mogą być podawane dzieciom powyżej 2. roku życia.
Ektoina skutki uboczne
Ektoina rzadko wywołuje skutki uboczne. Jej działanie jest głównie miejscowe – nie przenika do głębszych warstw tkanek czy do krwiobiegu, więc nie działa ogólnoustrojowo. Cechuje się wysokim profilem bezpieczeństwa, dlatego też może być stosowana u małych dzieci i kobiet w ciąży.
Ektoina uczulenie
W rzadkich przypadkach po zastosowaniu ektoiny mogą wystąpić reakcje alergiczne. Zwykle obejmują one lekkie i krótkotrwałe dolegliwości, takie jak podrażnienie, zaczerwienienie, pieczenie czy lekki świąd w miejscu aplikacji.
Z czym nie łączyć ektoiny?
Ektoina dobrze współpracuje z innymi preparatami. Jednak ze względu na jej działanie ochronne i stabilizujące warto zachować odstęp pomiędzy nią a innym środkiem o tej samej drodze podania. Przykładowo ektoina na skórę może być stosowana w połączeniu z maścią na bazie sterydów, ale z jej aplikacją należy odczekać co najmniej 15 minut.
Podobnie jest w przypadku inhalacji – można jednocześnie leczyć się przy pomocy ektoiny i innych składników, w tym tych na receptę, jednak nie powinno się mieszać ich w jednej nebulizacji. Jeśli zaś chodzi o preparaty podawane inną drogą niż ektoina, np. doustne leki łagodzące objawy przeziębienia czy alergii, nie ma żadnych przeciwwskazań dotyczących łączenia ze sobą tych środków.
Wszechstronne działanie ektoiny jest wykorzystywane w terapii wielu schorzeń. Dzięki szerokiej gamie preparatów z tym składnikiem można dopasować leczenie precyzyjnie pod swoje dolegliwości. Bezpieczeństwo i skuteczność ektoiny stwarzają nowe możliwości walki z objawami powszechnie występujących chorób, takich jak przeziębienie czy alergie.
Może zainteresować Cię także: Inhalacje – na czym polegają, kiedy i jak je wykonywać. Co do inhalacji? Wszystko, co musisz wiedzieć o inhalacjach.
