- Enzymy trawienne to naturalne substancje, które pomagają rozkładać pokarm na składniki przyswajalne przez organizm.
- Występują m.in. w ślinie, soku żołądkowym, trzustkowym i jelitowym.
- Najważniejsze z nich to amylazy (trawiące cukry), lipazy (tłuszcze) i proteazy (białka).
- Ich niedobór może prowadzić do wzdęć, uczucia ciężkości, biegunek lub niestrawności.
- Enzymy trawienne można także przyjmować w formie suplementów, zwłaszcza przy problemach z trawieniem lub podczas rekonwalescencji.
- Sprawdź suplement z enzymami trawiennymi, który może wspomóc Twoje trawienie.
Enzymy trawienne co to?
Enzymy trawienne mogą wspierać osoby z problemami trawiennymi – pomagają łagodzić dolegliwości żołądkowe, zmniejszać stan zapalny i wspomagać organizm w trakcie leczenia chorób, także w czasie chemioterapii.
Enzymy te wspomagają optymalny rozkład białek, tłuszczów i węglowodanów na łatwiejsze do przyswojenia z pożywienia składniki, co ułatwia ich wchłanianie przez organizm.
Czy enzymy trawienne są bezpieczne?
Tak, enzymy trawienne są bezpieczne, jeśli są stosowane zgodnie ze wskazaniami podanymi w ulotce produktu oraz według wytycznych otrzymanych od lekarza bądź farmaceuty.
Enzymy trawienne przykłady
Do enzymów trawiennych zaliczamy m.in.:
- amylazę – rozkłada skrobię (obecną np. w ziemniakach, ryżu czy pieczywie) na prostsze cukry, dzięki czemu organizm może je łatwiej przyswoić. Występuje m.in. w ślinie i soku trzustkowym.
- glukoamylazę – również rozkłada skrobię, ale działa głównie na końcowe cząsteczki, przekształcając je w glukozę – cukier prosty, który dostarcza energii.
- laktazę (β-galaktozydazę) – odpowiada za trawienie laktozy, czyli cukru mlecznego. Jej niedobór powoduje nietolerancję laktozy, objawiającą się np. wzdęciami, biegunką czy bólem brzucha po spożyciu nabiału.
- celulazę – rozkłada celulozę, składnik błonnika roślinnego. Choć ludzie naturalnie jej nie produkują, może wspomagać trawienie roślinnych włókien w suplementach diety.
- lipazę – rozkłada tłuszcze na mniejsze cząsteczki (kwasy tłuszczowe i glicerol), co pozwala je wchłonąć i wykorzystać jako źródło energii.
- proteazę – rozkłada tłuszcze na mniejsze cząsteczki (kwasy tłuszczowe i glicerol), co pozwala je wchłonąć i wykorzystać jako źródło energii.
- papainę – enzym roślinny pozyskiwany z papai. Pomaga w trawieniu białek i bywa stosowany również jako naturalny środek łagodzący stany zapalne przewodu pokarmowego.
- bromelainę – enzym pochodzący z ananasa. Działa podobnie jak papaina – wspiera trawienie białek, wykazuje też właściwości przeciwzapalne.
- pektynazę – pomaga rozkładać pektyny (składniki ścian komórkowych owoców i warzyw), co może ułatwiać trawienie diety bogatej w rośliny.
Enzymy trawienne działanie
Enzym łączy się z substratem jak klucz z zamkiem – w tzw. miejscu aktywnym enzymu, np. amylaza ślinowa (enzym) rozkłada skrobię (substrat) w jamie ustnej (miejsce aktywne). Tworzy się kompleks enzym-substrat, który następnie ulega rozkładowi na produkty. Enzym nie ulega zużyciu – może działać wielokrotnie.
Enzymy trawienne niedobór objawy
Niedobór enzymów może prowadzić do złego wchłaniania składników z przewodu pokarmowego i zaburzeń trawienia. Przykładem jest niedobór enzymu laktazy, który stanowi główną przyczynę złego wchłaniania laktozy. Laktaza to enzym wytwarzany przez kosmki jelitowe, który jest w stanie hydrolizować laktozę do galaktozy i glukozy. Kiedy tego enzymu brakuje – pojawiają się objawy żołądkowo-jelitowe związane z zaburzeniami wchłaniania laktozy. Objawy niedoboru innych enzymów są dość podobne i dotyczą głównie układu pokarmowego (wzdęcia, gazy, bóle brzucha) i objawów niedożywienia (utrata masy ciała, zmęczenie, niedobory witamin).
Enzymy trawienne na co?
Enzymy trawienne stosuje się głównie w leczeniu i łagodzeniu problemów z trawieniem, zwłaszcza wtedy, gdy organizm nie produkuje ich w wystarczającej ilości. Pomagają poprawić wchłanianie składników odżywczych i zmniejszają objawy ze strony układu pokarmowego.
Może zainteresować Cię także: Dobre trawienie – dieta i suplementy. Sposoby na problemy z trawieniem
Enzymy trawienne na refluks
Enzymy trawienne nie leczą bezpośrednio refluksu żołądkowo-przełykowego, ale mogą działać pośrednio, łagodząc problemy trawienne, które nasilają objawy refluksu – np. niestrawność, fermentację pokarmu, wzdęcia i nadmiar gazów. Przy refluksie pomocna może być amylaza (rozkładająca węglowodany), lipaza (rozkładająca tłuszcze) oraz proteazy – bromelaina i papaina (łagodne dla żołądka enzymy rozkładające białka). Osoby z jednoczesnym refluksem i nadkwasotą lub wrzodami żołądka powinny unikać enzymów z pepsyną lub kwasem solnym – mogą nasilać objawy refluksu. Enzymy trawienne na refluks mogą wspierać leczenie, ale nie zastąpią leczenia choroby.
Enzymy trawienne na zaparcia
Enzymy trawienne nie są bezpośrednim środkiem przeczyszczającym, ale mogą pomagać w walce z zaparciami, jeśli przyczyną problemów jest niestrawność, fermentacja pokarmu w jelitach lub spowolnione opróżnianie jelit. Oprócz amylazy, lipazy i proteaz, które pomagają zarówno przy refluksie, jak i przy zaparciach, warto stosować również celulazę rozkładającą błonnik nierozpuszczalny, który u niektórych osób może powodować zastoje. Enzymy te zalecane są także przy zaparciowej postaci zespołu jelita drażliwego (IBS). Należy pamiętać, że enzymy nie zastąpią błonnika pochodzącego z pokarmu, nawodnienia i ruchu – podstawowych metod walki z zaparciami.
Enzymy trawienne jak stosować
Enzymy powinny być dobrane do rodzaju niedoboru lub problemu. Nie powinno stosować się wszystkich enzymów naraz. Podejście do tematu „im więcej tym lepiej” może przynieść więcej szkody niż pożytku – stosowanie niektórych enzymów (np. pepsyny) może nasilać objawy refluksu. Enzymy należy popijać małą ilością płynu, aby nie rozcieńczać własnych soków trawiennych. Enzymy trawienne należy stosować zgodnie z rekomendacją lekarza oraz wskazaniami na ulotce produktu.
Enzymy trawienne dawkowanie
Różne preparaty zawierające enzymy znacząco się między sobą różnią. W przypadku enzymu laktazy, ta sama dawka enzymu uzyskana z różnych mikroorganizmów wykazuje różną skuteczność w hydrolizowaniu laktozy. Dodatkowo aktywność enzymu zależy bardzo często od cech formuł suplementu diety, dlatego zaleca się podążać za informacjami zawartymi na etykiecie. W niektórych chorobach przewlekłych (np. trzustki) dobór dawki powinien być skonsultowany z lekarzem.
Enzymy trawienne przed czy po jedzeniu?
Enzymy działają tylko wtedy, kiedy są przyjmowane z posiłkiem – nie działają „na pusty żołądek”. Co więcej, spożywane na czczo, mogą podrażnić błonę śluzową żołądka.
Jak uzupełnić niedobór enzymów trawiennych?
Niedobór enzymów można uzupełniać z suplementami diety lub poprawiając naturalną produkcję enzymów odpowiednim żywieniem. Na lekkie niedobory są zazwyczaj stosowane preparaty roślinne i mikrobiologiczne (zawierające papainę, bromelainę, celulazę, laktazę) oraz dieta, zaś przy poważnych niedoborach pokarmowych i zaburzeniach wchłaniania stosuje się preparaty enzymów trzustkowych na receptę (zawierające np. amylazę, proteazę, lipazę).
Enzymy trawienne bez recepty jakie kupić?
W aptekach i sklepach zielarskich dostępnych jest wiele enzymów trawiennych bez recepty, które mogą wspomóc trawienie białek, tłuszczów, węglowodanów oraz błonnika. Są dostępne w formie kapsułek, tabletek, proszku lub kropli. W zależności od potrzeb można wybrać preparaty enzymów roślinnych, mikrobiologicznych lub mieszanych. Na problem wzdęć po warzywach strączkowych i kapustnych polecany jest enzym celulaza, przy nietolerancji laktozy – laktaza, dla osób odczuwających ciężkość po tłustych daniach – lipaza, a na ogólną niestrawność – mieszanka amylazy, lipazy i proteazy.
Enzymy trawienne skutki uboczne
Stosowanie enzymów trawiennych jest na ogół bezpieczne, zwłaszcza gdy są stosowane krótkoterminowo i zgodnie z zaleceniami lekarza bądź farmaceuty. Jednak – jak każdy suplement lub lek – mogą powodować skutki uboczne, szczególnie przy przedawkowaniu, nadwrażliwości lub niewłaściwym doborze preparatu.
Aby zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych należy zaczynać od przyjmowania małej dawki, nigdy nie przyjmować enzymów na czczo, wybierać sprawdzone preparaty o udowodnionym składzie oraz unikać przewlekłego stosowania enzymów.
Enzymy trawienne przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do stosowania enzymów trawiennych są m.in.:
- alergia lub nadwrażliwość na enzymy,
- ostre stany chorobowe układu pokarmowego,
- choroby z zaburzeniem krzepliwości krwi lub przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych (proteolityczne bromelaina i papaina mogą nasilić działanie leków rozrzedzających krew),
- ciąża i karmienie piersią (tylko po konsultacji z lekarzem),
- wiek dziecięcy (stosowanie powinno być nadzorowane przez pediatrę).
Enzymy trawienne dieta
Na lekkie niedobory enzymów trawiennych można zadziałać dietą. Ma ona za zadanie wspierać trawienie i łagodzić nieprzyjemne objawy z przewodu pokarmowego.
Zasady diety wspierającej trawienie i pobudzenie wydzielania enzymów trawiennych:
- Zwiększenie spożycia gorzkich warzyw – pobudzają wydzielanie enzymów,
- Unikanie nadmiaru cukru i przetworzonego jedzenia,
- Powolne jedzenie, dokładne przeżuwanie – trawienie zaczyna się w ustach, gdzie znajduje się enzym amylaza ślinowa,
- Dostarczanie odpowiedniej ilości wody – odwodnienie spowalnia trawienie,
- Włącznie do diety naturalnego wsparcia enzymatycznego – fermentowanych produktów – wspierają florę bakteryjną i pośrednio produkcję enzymów,
- Włącznie do diety octów naturalnych – stymulują trawienie w żołądku,
- Zastosowanie probiotyków (Lactobacillus, Bifidobacterium) i prebiotyków (błonnik rozpuszczalny) – prawidłowa mikrobiota jelitowa wpływa na aktywność enzymatyczną (np. bakterie jelitowe produkują laktazę).
Produkty bogate w enzymy trawienne
Produkty bogate w enzymy trawienne wspierają naturalny proces rozkładania składników odżywczych i mogą przynieść ulgę w dolegliwościach żołądkowych, takich jak wzdęcia czy uczucie ciężkości po posiłku. Do takich produktów należą przede wszystkim ananas (zawiera bromelainę) i papaja (bogata w papainę) – naturalne enzymy pomagające trawić białka. Enzymy znajdziemy też w kiszonkach oraz fermentowanych produktach mlecznych, takich jak kefir czy jogurt – są one źródłem nie tylko enzymów, ale i dobroczynnych bakterii probiotycznych. Warto również sięgać po dojrzałe owoce (np. banany, mango, awokado), miód, a także kiełki i surowe warzywa, które w naturalny sposób wspierają trawienie.
Może zainteresować Cię także: Niealkoholowe stłuszczenie wątroby – objawy, leczenie, dieta
