Czym jest kwas foliowy i jaka jest jego rola w organizmie?
Niemal wszyscy kojarzymy, że kwas foliowy jest jedną z witamin z grupy B, ale już nie każdy potrafi dokładnie wskazać, jaką dokładnie. Tak naprawdę kwas foliowy, nazywany witaminą B9, to cała grupa aktywnych związków. Biolodzy zakładają, że może istnieć ponad 100 form kwasu foliowego, z czego naturalnie występujących mamy ok. 20. Kwas foliowy nazywany jest także folacyną, a jego nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa „folium”, które oznacza… liść. Pewnie zapytacie dlaczego? A dlatego, że pierwsze wyizolowane formy kwasu foliowego pochodziły z liścia szpinaku.
Organizm ludzki czerpie kwas foliowy z pożywienia, ale tutaj należy wspomnieć o tym, że do naszych brzuchów nie trafia już gotowa do przyswojenia postać witaminy B9. Dopiero w naszych żołądkach jest on „obrabiany” przez bakterie jelitowe na kwas lewomefoliowy i to on jest właśnie bioaktywną formą kwasu foliowego. Bakterie jelitowe potrafią także same z siebie go „tworzyć”, ale w bardzo nikłych ilościach, stąd potrzeba dostarczania kwasu foliowego do organizmu drogą zewnętrzną.
Jakie są najlepsze źródła kwasu foliowego?
Celujemy w warzywa liściaste, zwłaszcza te ciemnozielone. Sałata, kapusta, kalafior oraz szpinak to świetne źródła kwasu foliowego. Sporo jest go również w roślinach strączkowych (groch, fasola, soczewica itd.), ale także w burakach, nasionach słonecznika oraz orzechach. Mięsożercy znajdą kwas foliowy w podrobach, głównie w wątrobie. Dobrym jego źródłem jest także żółtko jaja. Kwas foliowy lubi towarzystwo witaminy C stąd znajdziemy go w pomarańczach, ale także awokado oraz bananach. Wchłanianie kwasu foliowego poprawiają także inne witaminy z grupy B: B1, B6, B12, jak i witamina H, czyli biotyna.
Dowiedz się więcej: Dieta w ciąży. Co jeść, a czego nie i dlaczego
Dlaczego kwas foliowy jest ważny dla zdrowia organizmu?
Kojarzymy go głównie z paniami w ciąży, które dzięki właściwej suplementacji kwasu foliowego chronią swój płód przed ewentualnym uszkodzeniem cewy nerwowej oraz rozszczepem kręgosłupa i zapewniają odpowiednie nabieranie masy przez nienarodzone jeszcze dziecko. Ale to tylko jedna z właściwości i ról kwasu foliowego.
Przede wszystkim chroni on materiał genetyczny i warunkuje procesy przekazywania cech dziedzicznych komórek. Ma również pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu oraz generalnie układu nerwowego – mało kwasu foliowego to lęki, depresja, złe samopoczucie. Kwas foliowy reguluje pracę układu pokarmowego np. zawiadując w pewien sposób powstawaniem soków trawiennych i regulując pracę jelit oraz wątroby. Kocha się z witaminą C i żelazem, których to usprawnia wchłanianie. Udowodniono także świetne działanie kanceroprotekcyjne kwasu foliowego, zwłaszcza w przypadku raka macicy.
Czym grozi skrajny niedobór kwasu foliowego?
Braki witaminy B9 mogą sprowadzić na nas kaskadę przykrych stanów ocierających się o choroby lub bezpośrednio do nich prowadzących.
Na etapie komórkowym to zahamowanie wzrostu komórek, nikłe ilości czerwonych ciałek we krwi co może doprowadzić do niedokrwistości. Osoba nieodpowiednio wysycona kwasem foliowym to osoba zmęczona, zdekoncentrowana, często lękliwa, żyjąca w depresji lub znerwicowana. Problemy ze snem i układem trawienia mogą być także objawami braku witaminy B9. Nastolatki z jej deficytami często mają zaburzenia rytmu serca, stany zapalne w okolicach ust i na języku oraz obniżoną masę ciała. Młodsze dzieci pozbawione kwasu foliowego po prostu nie rosną.
Ile go potrzebujemy? To zależy od wieku, płci i ogólnego stanu zdrowia. Dorośli powinni dziennie przyjmować ok. 400 mg folianów, ale już panie w ciąży i podczas karmienia potrzebują go znacznie więcej od 500 do 600 mg.
Nadmiar kwasu foliowego także może szkodzić!
Stajemy się wówczas nerwowi, możemy mieć problemy z zasypianiem, być wiecznie i bez powodu rozdrażnieni. Stany depresyjne także mogą być efektem nadmiaru witaminy B9, podobnie jak zaburzenia żołądka i jelit. Wysypka i swędzące zaczerwienienia skóry twarzy i dekoltu również mogą świadczyć, że mamy zbyt dużo kwasu foliowego w naszym organizmie. Co ciekawe, kwas foliowy, tak istotny dla zdrowia płodu, może w nadmiarze sprokurować u takiego dziecka zachorowanie na astmę. Jak więc widać, ważny jest nie tylko kwas foliowy sam w sobie, ale również odpowiednie jego ilości, gdyż zarówno jego niedobory, jak i nadmiar, mogą szkodzić w podobny sposób.
Może zainteresować Cię także: Witaminy dla przyszłej mamy
