- Inhalacje na zatoki są skuteczną i prostą do wykonania metodą łagodzenia objawów zapalenia zatok.
- Można je przeprowadzać z użyciem różnych substancji, takich jak sól fizjologiczna, sól hipertoniczna czy N-acetylocysteina.
- Regularne inhalacje na zatoki pomagają udrożnić drogi oddechowe oraz złagodzić ból i dyskomfort.
- Sprawdź, z czego wykonywać inhalacje na zatoki inhalatorem?
Kiedy robić inhalacje na zatoki?
Zatkane zatoki to częsty objaw towarzyszący przeziębieniu. Jednak czasem kilkudniowa choroba może rozwinąć się w poważniejszą, przewlekłą postać. Sprzyjają temu czynniki ryzyka, np. krzywa przegroda nosowa, która utrudnia oczyszczanie zatok, obecność polipów w nosie czy choroba refluksowa. W ostrym zapaleniu zatok przynosowych objawy mogą utrzymywać się do 12. tygodni.
Objawy zapalenia zatok to:
- blokada nosa,
- zatoki zatkane gęstą wydzieliną,
- upośledzenie węchu,
- ból głowy,
- gorączka,
- ból, ucisk i tkliwość twarzy,
- osłabienie,
- ból lub uczucie pełności w uchu.
Przyczyną większości z tych objawów jest zalegający w zatokach śluz, jego usunięcie jest więc kluczowe w procesie leczenia.
Czy inhalacje na zatoki pomagają?
Inhalacje nie bez powodu są tak popularne i to zarówno wśród pacjentów, jak i lekarzy. Mają wiele zalet, a praktycznie żadnych wad. Dlaczego warto sięgać po inhalacje na zatoki inhalatorem?
Nie mają ograniczeń wiekowych. Inhalacje na zatoki to bezpieczna terapia, która może być stosowana nawet u niemowląt.
Szybko przynoszą ulgę. Efekt nawilżenia i oczyszczenia zatok pojawia się niemal natychmiast po zabiegu.
Są łatwe do wykonania. I to zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Inhalatory to proste w obsłudze urządzenia, które wystarczy napełnić i włączyć.
Nie wymagają szczególnych przygotowań. Wystarczy inhalator, odpowiedni płyn i wolny kwadrans.
Skutecznie niwelują objawy choroby, które wynikają z nadmiaru wydzieliny zatokowej, głównie ból zatok, upośledzenie węchu oraz niedrożność nosa.
Oczyszczają zatoki z zalegającej wydzieliny. Dzięki temu nie tylko ułatwiają oddychanie i łagodzą objawy infekcji, ale przede wszystkim zmniejszają ryzyko powikłań, głównie nadkażenia bakteryjnego. Gęsty śluz w zatokach stwarza dobre warunki dla rozwoju bakterii, dlatego tak ważne jest sprawne oczyszczanie dróg oddechowych.
Jak robić inhalacje na zatoki?
Inhalacje to szerokie pojęcie, które obejmuje różne sposoby przyjmowania leku bezpośrednio do dróg oddechowych. Domowym sposobem na zatoki są tzw. parówki, które wykonuje się zwykle przy pomocy olejków eterycznych. W zależności od składu inhalacje parowe mogą działać odkażająco, przeciwzapalnie lub upłynniać gęsty katar. Jak wykonać inhalacje parowe?
- Do naczynia z gorącą wodą dodaj kilka kropli wybranego olejku eterycznego, np. eukaliptusowego czy tymiankowego.
- Pochyl się nad naczyniem i nakryj głowę ręcznikiem.
- Wdychaj powstającą parę wodną przez ok. 5 minut.
Niestety tak przygotowane parówki nie są pozbawione wad. Przede wszystkim są przeciwwskazane u małych dzieci, które mogą poparzyć się gorącą wodą lub parą. Ponadto wiele ziół ma właściwości uczulające, na które maluchy są bardziej wrażliwe. W skrajnych przypadkach wdychanie oparów olejków eterycznych może wywołać nawet skurcz oskrzeli. Z kolei substancje stosowane w nebulizacji są bezpieczne nawet dla najmłodszych dzieci. Sam zabieg również nie stanowi żadnego zagrożenia, nie jest też nieprzyjemny dla malucha.
Inhalacje parowe nie mają też takiej skuteczności jak inhalacje na zatoki inhalatorem. Urządzenie to rozbija płyn na bardzo drobne cząstki, które dzięki temu docierają daleko w głąb dróg oddechowych. Takiego efektu nie da się uzyskać w przypadku parówek – wbrew pozorom cząsteczki obecne w parze wodnej są większe. Nie oznacza to, że takie inhalacje w ogóle nie działają, jednak z wykorzystaniem nebulizacji można uzyskać znacznie lepsze efekty.
Inhalacje na zatoki inhalatorem krok po kroku
- Przygotuj wszystkie niezbędne elementy:
- kompresor – spręża powietrze,
- nebulizator – zamienia płyn w mgiełkę,
- pojemnik na lek, do którego wlewasz roztwór do inhalacji,
- maskę, ustnik lub końcówkę donosową,
- rurkę łączącą nebulizator z kompresorem,
- płyn do inhalacji.
- Połącz ze sobą wszystkie elementy zgodnie z instrukcją.
- Do nebulizatora dodaj roztwór, który ma być inhalowany.
- Umieść maskę na twarzy i lekko ją dociśnij. Upewnij się, że nie ma żadnych szczelin, którymi mgiełka mogłaby uciekać na boki. Jeśli używasz końcówki donosowej, również umieść ją na swoim miejscu.
- Włącz inhalator. Zobaczysz wytwarzającą się mgiełkę – potrwa to ok. 15 minut. Kiedy usłyszysz charakterystyczne bulgotanie płynu to znak, że można skończyć zabieg. To normalne, że nie cały płyn zamieni się w mgiełkę – pozostanie tzw. objętość resztkowa.
- Po zakończeniu inhalacji umyj twarz z pozostałości mgiełki, a także w zależności, z czego korzystałeś: maseczkę, końcówkę donosową, ustnik oraz pojemnik na lek i nebulizator.
Dowiedz się więcej: Leki na zatoki bez recepty. Czym leczyć zapalenie zatok?
Z czego robić inhalacje na zatoki inhalatorem?
Inhalacje na zatoki mają za zadanie nawilżyć i oczyścić zatoki z nadmiaru wydzieliny. Z czego robić inhalacje na zatoki?
N-acetylocysteina
N-acetylocysteina to pochodna aminokwasu siarkowego – cysteiny. Stosowana jest głównie w preparatach na mokry kaszel, jednak znalazła zastosowanie także w postaci inhalacji. N-acetylocysteina rozrywa wiązania, które odpowiadają za gęstość i lepkość śluzu. Dzięki temu upłynnia go i ułatwia oczyszczenie dróg oddechowych.
Połączenie soli hipertonicznej z N-acetylocysteiną to zestaw do zadań specjalnych. Działania tych substancji wzajemnie się uzupełniają, dzięki czemu są one niezawodne w przypadku bardzo gęstego kataru, zablokowanego nosa i zatok wypełnionych śluzem. N-acetylocysteina może być podawana u dzieci od 2. roku życia.
Inhalacje z soli hipertonicznej na zatoki
Sól hipertoniczna to wodny roztwór chlorku sodu o stężeniu 1,5% lub 3%. Jest ono wyższe niż to, które występuje w komórkach organizmu. Z tej różnicy wynikają niezwykłe właściwości soli hipertonicznej. Jej obecność w drogach oddechowych sprawia, że po dwóch stronach błony komórkowej znajdują się płyny o różnych stężeniach. Na zewnątrz, w jamach zatok jest wyższe, a w komórkach nabłonka śluzówki – niższe.
Ta różnica wywołuje zjawisko osmozy – woda przenika przez błonę z roztworu o niższym, do tego o wyższym stężeniu. Wypływa więc do zatok, gdzie rozrzedza zalegający w nich śluz. Ten ruch wody daje jeszcze jedną korzyść – zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa i zatok. Dzięki temu ułatwia oddychanie i poprawia komfort chorego.
Hipertoniczna sól 1,5% przeznaczona jest dla maluchów, które dopiero zaczynają przygodę z inhalacjami, sprawdzi się też przy łagodnych objawach. Z kolei roztwór 3% jest najlepszy, jeśli walczysz z gęstym katarem i zablokowanymi zatokami.
Sól hipertoniczna dostępna jest także w połączeniu ze składnikami, które uzupełniają jej działanie – ektoiną oraz kwasem hialuronowym. To substancje, które wiążą wodę w swojej strukturze, dzięki czemu silnie nawilżają. Ektoina dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne i ochronne wobec komórek nabłonka śluzówki. Takie składniki przydają się wtedy, gdy drogi oddechowe są podrażnione i wysuszone, co paradoksalnie może towarzyszyć nadmiarowi wydzieliny w zatokach.
Czasami hipertoniczny roztwór soli również może nadmiernie wysuszyć śluzówkę malucha. W takiej sytuacji warto zastąpić klasyczny preparat takim, który ma dodatek substancji nawilżającej. Błonę śluzową nosa i zatok podrażnia też jej mechaniczne oczyszczanie, np. odciąganie kataru u niemowląt. Sól hipertoniczna, zarówno bez dodatków, jak i w połączeniu z ektoiną i kwasem hialuronowym, może być stosowana u dzieci w każdym wieku.
Inhalacje z soli fizjologicznej na zatoki
Sól fizjologiczna to roztwór chlorku sodu, tym razem w stężeniu 0,9%. Jest ono identyczne, jak płynów w komórkach organizmu, dzięki czemu po aplikacji tego płynu nie zachodzi zjawisko osmozy. Po co w takim razie robić inhalacje z soli fizjologicznej? Takie zabiegi przede wszystkim oczyszczają śluzówkę nosa i zatok, poprawiają komfort oddychania, a także działają nawilżająco.
Inhalacje solą fizjologiczną służą raczej jako pielęgnacja suchej i podrażnionej błony śluzowej, która towarzyszy zatkanym zatokom. Mogą wystarczyć w przypadku łagodnej infekcji, przebiegającej z produkcją wodnistej wydzieliny. Również roztwory izotoniczne występują w połączeniu z dodatkowymi substancjami, które przydadzą się w łagodzeniu silniejszych objawów.
Sól fizjologiczna z kwasem hialuronowym
Wiązanie wody w cząsteczkach kwasu hialuronowego wzmacnia efekt oczyszczania i nawilżania śluzówki zatok. Sól fizjologiczna z jego dodatkiem pomoże przy lejącym się, wodnistym katarze. Złagodzi też suchość błony śluzowej wynikającą z samej choroby lub towarzyszących jej zabiegów.
Sól fizjologiczna z ektoiną i kwasem hialuronowym
Połączenie trzech substancji o działaniu nawilżającym pomoże przy silnym przesuszeniu śluzówki. Łagodzenie stanu zapalnego współgra z upłynnianiem wydzieliny, dzięki czemu również roztwór izotoniczny poprawia drożność dróg oddechowych.
Roztwór izotoniczny z ektoiną
Ektoina wycisza stany zapalne, a przez to łagodzi towarzyszące im objawy, takie jak opuchlizna śluzówki, ból zatok czy wysięk. Jej zdolność do wiązania wody pomaga upłynnić wydzielinę, dzięki czemu sól izotoniczna z dodatkiem ektoiny sprawdzi się także przy zatkanych zatokach.
Inhalacje na zatoki z soli kuchennej
Jeśli nie posiadasz nebulizatora, możesz wykonać tradycyjne parowe inhalacje na zatoki z wykorzystaniem soli kuchennej. Wsyp 1 łyżkę stołową soli na 1 litr gorącej wody i wymieszaj roztwór do rozpuszczenia kryształków. Następnie, podobnie jak w przypadku parówek z wykorzystaniem ziół czy olejków eterycznych, pochyl się nad naczyniem i przykryj głowę ręcznikiem dla wzmocnienia efektu.Powstającą parę wdychaj przez ok. 10 minut, jednak uważaj, żeby się przy tym nie poparzyć. Nie przesadzaj też z ilością soli, która w nadmiarze może podrażnić śluzówkę dróg oddechowych. Pamiętaj, że takie inhalacje cechują się mniejszą skutecznością niż nebulizacje.
Inhalacje na zatoki z sody oczyszczonej
Soda oczyszczona to inaczej wodorowęglan sodu o właściwościach alkalizujących, czyli zmniejszających kwasowość środowiska. Z tego względu może być stosowana doustnie w nadkwasocie żołądka.
Właściwości sody oczyszczonej są także badane pod kątem leczenia innych schorzeń, w tym dróg oddechowych. Wykazano skuteczność inhalacji z dodatkiem wodorowęglanu sodu m.in. w łagodzeniu objawów mukowiscydozy czy COVID-19. Infekcje oraz stany zapalne często powodują zakwaszenie środowiska (czyli obniżenie pH), co wspiera rozwój drobnoustrojów i zakłóca prawidłową pracę organizmu. Soda oczyszczona podnosi pH, a tym samym wspomaga drogi oddechowe w walce z infekcją.
W badaniach soda oczyszczona była podawana w formie nebulizacji, w ściśle określonym stężeniu i pod kontrolą lekarzy. W warunkach domowych możesz zastosować ją w postaci klasycznych inhalacji parowych – na każdy litr gorącej wody dodaj 1 łyżkę sody.
Inhalacje na zatoki – ile razy dziennie?
Wykonując nebulizacje na zatoki, zawsze stosuj się do zaleceń lekarza lub producenta aktualnie stosowanych ampułek. Zazwyczaj inhalacje wykonuje się od 2. do 3. razy dziennie, w zależności od nasilenia objawów oraz wykorzystywanego preparatu.
Pamiętaj, że zbyt częste zabiegi mogą nadmiernie pobudzić i podrażnić śluzówkę dróg oddechowych. Dlatego częstotliwość nebulizacji dostosuj do swoich indywidualnych preferencji i aktualnie występujących dolegliwości.
Inhalacje na zatoki dla dzieci
Inhalacje na zatoki mogą być z powodzeniem stosowane u dzieci w każdym wieku. Jednak w przypadku najmłodszych pacjentów zwróć uwagę na skład ampułek do nebulizacji.
Tradycyjne preparaty zawierające sól fizjologiczną oraz hipertoniczne roztwory chlorku sodu mogą być aplikowane maluchom już od 1. dnia życia. Podobnie jest w przypadku ampułek z dodatkiem kwasu hialuronowego lub ektoiny, które również są bezpieczne nawet dla noworodków.
Jeśli Twoje dziecko ma katar, a obawiasz się, że 3% NaCl może zbyt mocno podrażnić jego drogi oddechowe, wykorzystaj przeznaczony dla najmłodszych płyn hipertoniczny o niższym stężeniu – 1,5%. Jego efekt jest łagodniejszy w porównaniu z klasycznym roztworem 3%, jednak w zupełności wystarczy do wyciszenia objawów o niewielkim nasileniu.
Chociaż wiele ampułek do inhalacji nie ma ograniczeń wiekowych, czasem natkniesz się na takie, które nie są przeznaczone dla najmłodszych. Przykładowo te z dodatkiem N-acetylocysteiny mogą być stosowane u dzieci od 2. roku życia. Dlatego przed wykorzystaniem dowolnych ampułek do inhalacji zawsze sprawdź, od jakiego wieku można z nich bezpiecznie korzystać.
Dowiedz się więcej: Inhalacje na zatoki u dziecka – proste do wykonania i bardzo pomocne w udrożnianiu zatkanego noska
Inhalacje na zatoki w ciąży
Inhalacje na zatoki są prawdziwym wybawieniem dla przyszłych mam. W ciąży drastycznie spada liczba dostępnych leków na objawy infekcji dróg oddechowych. Wynika to zwykle z braku wystarczającej liczby badań nad ich bezpieczeństwem lub z potwierdzonego negatywnego wpływu na płód. Nebulizacje to alternatywna metoda leczenia, która przynosi ulgę w uciążliwych dolegliwościach.
Zarówno sól fizjologiczna, jak i hipertoniczna, mogą być stosowane przez kobiety w ciąży. Dzięki temu możesz dopasować inhalacje to aktualnie występujących objawów. Również kwas hialuronowy i ektoina są bezpieczne dla przyszłych mam, za to niewskazana w tym okresie jest N-acetylocysteina.
Inhalacje zatoki – przeciwwskazania
Inhalacje na zatoki to jedna z bezpieczniejszych metod leczenia, dlatego mogą być stosowane nawet u wrażliwych pacjentów, obciążonych różnymi czynnikami ryzyka. W rzadkich przypadkach są one jednak przeciwwskazane, przede wszystkim wtedy, gdy występuje uczulenie na dowolny składnik inhalowanego preparatu. Inne przeciwwskazania do nebulizacji na zatoki to m.in.:
- ciężkie choroby dróg oddechowych, których leczenie musi przebiegać w porozumieniu z lekarzem,
- wystąpienie alarmujących objawów, np. niewydolności oddechowej, skurczu oskrzeli,
- ciężka niewydolność serca,
- stosowanie niektórych leków – np. N-acetylocysteina nie powinna być stosowana u pacjentów przyjmujących preparaty na bazie nitrogliceryny. Takie połączenie może powodować obniżenie ciśnienia krwi i bóle głowy.
W razie wątpliwości możesz poprosić o pomoc farmaceutę, który dobierze odpowiednie dla Ciebie, bezpieczne ampułki do inhalacji. Jeśli cierpisz na choroby przewlekłe dróg oddechowych, stosowanie jakichkolwiek nebulizacji omów ze swoim lekarzem prowadzącym.
Pamięta, nie wykonuj inhalacji na zatoki bezpośrednio przed snem. Rozrzedzenie wydzieliny automatycznie nasila katar, który w nocy będzie zaburzał odpoczynek. Pamiętaj, że ampułki po otwarciu muszą zazwyczaj być zużyte natychmiast i nie można przechowywać ich do następnego zabiegu. Przed pierwszym użyciem każdego nowego preparatu do inhalacji dokładnie przeczytaj ulotkę, w której znajdziesz wszystkie niezbędne informacje.
Może zainteresować Cię także: Spray do nosa na zatoki
