- Inozytol to naturalnie występujący cukier, który jest klasyfikowany jako alkohol cukrowy. Jest obecny w różnych produktach spożywczych, takich jak owoce, zboża i orzechy.
- Odgrywa kluczową rolę w metabolizmie komórkowym, wpływając na poziom insuliny, funkcje neuroprzekaźników oraz sygnał przekazywany między komórkami.
- Inozytol jest często stosowany jako suplement diety w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS), insulinooporności, zaburzeń nastroju oraz w terapii zaburzeń metabolicznych.
- Uważany za bezpieczny, a jego skutki uboczne są rzadkie i zazwyczaj łagodne.
- Wybierając inozytol, warto zwrócić uwagę czy produkt zawiera dwie formy inozytolu: mio-inozytol i D-chiro-inozytol w stosunku 40:1 oraz, czy mio-inozytol pokrywa zalecaną dzienną dawkę 4000 mg.
- Dowiedz się więcej o produktach z inozytolem dla kobiet i mężczyzn.
Inozytol co to jest?
Inozytol jest węglowodanem. To izomer glukozy, czy też alkohol wielowodorowy (cukrowy), który zaliczamy do polioli – substancji przypominających cukier, ale mniej kalorycznych. W tej samej grupie znajduje się m.in. sorbitol i erytrol, jednak w odróżnieniu od nich inozytol to coś znacznie ważniejszego niż zamiennik cukru.
Inozytol znajduje się w niektórych produktach spożywczych. Pozyskujemy go z pełnoziarnistego pieczywa, orzechów, kiełków, strączków czy cytrusów. Ponadto nasz organizm samodzielnie go wytwarza – i właśnie dlatego nie może należeć do grona witamin. Zanim to odkryto, inozytol zaliczano do witamin z grupy B (był witaminą B8). Dziś, choć wiadomo, że wymyka się tej klasyfikacji, często mówimy o nim „witamina płodności” i „witamina dobrego nastroju”. A wszystko przez jego szczególne właściwości.
Inozytol – właściwości
Inozytol, przy udziale enzymu o nazwie fitaza, powstaje głównie w nerkach, wątrobie i mózgu. Stamtąd krwioobiegiem dociera do innych narządów. Występuje w kilku postaciach, spośród których najbardziej aktywną jest mio-inozytol (MYO).
Postacie inozytolu:
- D-chiro-inozytol,
- mio-inozytol,
- L-chiro-inozytol,
- scyllo-inozytol,
- muco-inozytol,
- epi-inozytol,
- neo-inozytol.
Mio-inozytol pełni szereg istotnych funkcji w naszym organizmie. Odgrywa ważną rolę w metabolizmie komórkowym. Jest składnikiem budulcowym błon komórkowych i płynów ustrojowych. Ponadto bierze udział w syntezie lipidów, przemianie węglowodanów i tłuszczów oraz w utrzymywaniu poziomu glukozy we krwi. To dzięki niemu tkanki są wrażliwsze na insulinę.
Inozytol, będąc prekursorem przekaźników hormonalnych, oddziałuje na pracę mózgu i jest znaczący dla zdrowia prokreacyjnego kobiet i mężczyzn. Wykazuje też właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne, przez co pozytywnie wpływa na kondycję skóry i pomaga zachować jej zdrowy, młody wygląd.
Jak widać, właściwości inozytolu mają wielotorowe znaczenie. Potrzebujemy go, by nasz organizm mógł prawidłowo funkcjonować. Dotyczy to zwłaszcza układu hormonalnego, rozrodczego i nerwowego.
Inozytol – działanie
Szczególnie docenia się działanie inozytolu na metabolizm glukozy. Dzięki temu, że uwrażliwia tkanki na insulinę – hormon regulujący poziom cukru we krwi – może wspierać profilaktykę i leczenie insulinooporności, zespołu policystycznych jajników, cukrzycy typu 2., a jednocześnie pomóc pokonać takie problemy zdrowotne jak nadwaga i otyłość, zaburzenia miesiączkowania, niepłodność. Ponadto potrafi korzystnie wpłynąć na profil lipidowy krwi i przeciwdziałać stłuszczeniu wątroby.
Równie ważne wydaje się działanie inozytolu na układ nerwowy. Ta „witamina dobrego nastroju”, która jest syntetyzowana w mózgu, bierze udział w przekazywaniu informacji między neuronami, co jest znaczące dla zdrowia psychicznego. Coraz więcej mówi się o znaczeniu inozytolu w leczeniu depresji, anoreksji i bulimii, choroby afektywnej-dwubiegunowej, a także chorób neurodegeneracyjnych – Alzheimera i Parkinsona.
Czy inozytol reguluje hormony?
Inozytol wspiera regulację wielu hormonów, w tym insulinę. Jej wysoki poziom często wzmaga wzrost innych hormonów – np. androgenów, których nadmiar u kobiet prowadzi do rozwoju męskich cech fizycznych: maskulinizacji i hirsutyzmu, a także sprzyja zaburzeniom owulacji.
Dowiedz się więcej: Hirsutyzm, czyli problem nadmiernego owłosienia
Inozytol poprzez uwrażliwienie tkanek na insulinę pomaga regulować poziom hormonów płciowych. Ponadto wpływa na pracę hormonów układu nerwowego, a także wspiera prawidłowy poziom serotoniny i dopaminy, co pomaga zachować zdrowie i komfort psychiczny. Inozytol jest też ważny dla hormonów tarczycy.
Inozytol wpływa m.in. na:
- insulinę – hormon wytwarzany przez trzustkę, który reguluje poziom glukozy, a także białek i tłuszczów we krwi,
- androgeny – hormony płciowe, które wpływają na rozwój i funkcje narządów płciowych,
- serotoninę – tzw. hormon szczęścia, jeden z najważniejszych neuroprzekaźników, wpływa na nastrój i reguluje rytm okołodobowy,
- dopaminę – tzw. hormon szczęścia, jeden z najważniejszych neuroprzekaźników, wpływa na motywację, emocje, ruch, reguluje nasze zachowania i pracę pamięci,
- tyroksynę i trójjodotyroninę – hormony tarczycy, które regulują pracę tego hormonu.
Czy inozytol uspokaja?
Tak, inozytol pomaga łagodzić lęk, uczucie niepokoju, reguluje wahania nastroju i pomaga zachować spokój. Jest nazywany „witaminą dobrego nastroju”, bo korzystnie wpływa na poziom hormonów szczęścia, co przekłada się na lepsze samopoczucie, szybsze zasypianie, większe libido.
Ponadto inozytol korzystnie oddziałuje na układ GABA-ergiczny – tworzący go kwas gamma-aminomasłowy hamuje czynność neuronów. Kiedy komórki układu nerwowego są mniej pobudliwe, łatwiej radzimy sobie z napięciem, lękiem i jesteśmy bardziej opanowani.
Inozytol a tarczyca
Inozytol, zwłaszcza w postaci mio-inozytolu, jest kluczowy dla sygnalizacji hormonalnej w komórkach, w tym komórkach tarczycy. Bierze udział w regulacji receptorów TSH (hormonu stymulującego tarczycę) i pomaga w prawidłowej syntezie hormonów tarczycy.
Hormony tarczycy to:
- tyroksyna (T3),
- trójjodotyronina (T4),
- kalcytonina.s
Oprócz tego inozytol bierze udział w przemianach na szlaku sygnałowym TSH – przysadkowej tyreotropiny, hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową, który stymuluje działanie tarczycy. W ten sposób „„witamina B8” wspomaga utrzymanie prawidłowych stężeń tyroksyny i trójjodotyroniny, które regulują czynność wielu narządów. Odpowiadają m.in. za metabolizm i termoregulację, wpływają na pracę serca, jak również pobudzają czynność układu nerwowego.
Zaburzenia w produkcji hormonów tarczycy mogą objawiać się w najróżniejszy sposób, powodując wielostronne problemy zdrowotne.
Kto powinien brać inozytol?
Inozytol syntetyzowany w organizmie i przyjmowany z diety zwykle wystarcza, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na ten związek. Jeśli cieszymy się ogólnie dobrym zdrowiem i prawidłowo się odżywiamy, najprawdopodobniej nie potrzebujemy dodatkowych źródeł „witaminy B8”.
Inaczej jest, gdy prowadzimy niezbyt zdrowy tryb życia, jemy w pośpiechu i to raczej produkty przetworzone niż samodzielnie przygotowane, zamiast owoców i warzyw wybieramy słodkie przekąski, a do tego mamy małą odporność na stres. W takich sytuacjach warto zadbać o dodatkowe źródła inozytolu w diecie. Zwłaszcza jeśli odczuwamy obniżenie nastroju, rozdrażnienie, trudności z zasypianiem.
Suplementacja inozytolu jest wskazana, gdy zmagamy się z niektórymi schorzeniami – mamy problemy z insulinoopornością, PCOS, tarczycą, cukrzycą typu 2., zespołem metabolicznym. Wyróżnia się pewną grupę jednostek chorobowych, w których przyjmowanie inozytolu jest zalecane, bo pomaga pokonać związane z nimi dolegliwości.
Co więcej, niekiedy z suplementacji inozytolu korzystają sportowcy. Inozytol poprzez poprawę wrażliwości na insulinę, pozwala na lepsze wykorzystanie glukozy jako źródła energii podczas treningu. Wspomaga również funkcje neurologiczne, co może wpływać na koncentrację i redukcję stresu, co jest istotne podczas intensywnych przygotowań sportowych. Chociaż inozytol nie działa bezpośrednio anabolicznie, pośrednio wspiera regenerację i ogólną wydolność organizmu.
Na co pomaga inozytol?
Inozytol wykazuje wielokierunkowe działanie, które może poprawić nasze zdrowie. Przede wszystkim wspomaga regulowanie poziomu insuliny i glikemii, trójglicerydów i cholesterolu, poprawia działanie gospodarki hormonalnej, korzystnie wpływając na układ rozrodczy i nerwowy.
Inozytol może zatem pomóc:
- złagodzić objawy cukrzycy i insulinooporności,
- zmniejszyć napady wilczego głodu i pomóc w walce z nadwagą i otyłością,
- wyregulować żeńskie hormony płciowe i poprawić regularność cykli miesiączkowych, przywrócić owulację, zwiększyć szanse na ciążę,
- zwiększyć poziom testosteronu i poprawić jakość nasienia,
- unormować profil lipidowy i zapobiec chorobom sercowo-naczyniowym,
- korzystnie wpłynąć na pracę układu nerwowego.
Inozytol na PCOS
Suplementacja inozytolu zalecana jest kobietom z PCOS. Zespół policystycznych jajników to zaburzenie endokrynologiczne często idące w parze z insulinoopornością. Wysoki poziom insuliny wzmaga produkcję androgenów w jajnikach, nasilając hiperandroginizm i problemy, jakie wywołuje: nadmierne owłosienie typu męskiego, trądzik, zaburzenia miesiączkowania, brak owulacji i inne.
U wielu osób z PCOS terapia inozytolem okazuje się bardzo korzystna. Przede wszystkim pomaga uregulować hormony płciowe, przywrócić prawidłową pracę jajników i poprawić jakość oocytów (prekursorów komórek jajowych). W rezultacie wracają cykliczne miesiączki, częściej występuje owulacja i rosną szanse na zapłodnienie. Do tego suplementacja inozytolu łagodzi objawy hiperandrogenizmu i reguluje gospodarkę węglowodanową, sprawiając, że łatwiej zapanować nad masą ciała i poczuć się lepiej.
Inozytol na płodność
Suplementacja inozytolu może też korzystnie wpływać na zdolności rozrodcze, dlatego bywa zalecana w przypadku przedłużających się starań o dziecko. Dotyczy to zarówno kobiet z zaburzeniami hormonalnymi, jak i mężczyzn z nieprawidłowymi wynikami seminogramu.
Inozytol wspomaga regulacje hormonów i poprawia funkcjonalność narządów płciowych. W wielokierunkowy sposób wpływa na żywotność i jakość komórek jajowych oraz liczebność i jakość plemników. Co ważne, redukuje stres oksydacyjny, który uszkadza komórki rozrodcze (męskie i żeńskie), może przyczyniać się do zaburzeń miesiączkowania, nasilać objawy PCOS, obniżać jakość nasienia, jednocześnie utrudniając starania o dziecko.
Suplementacja inozytolu pomaga poprawić parametry nasienia i przywrócić cykle owulacyjne, zwiększając tym samym szansę na zapłodnienie.
Inozytol na odchudzanie
Inozytol pozytywnie wpływa na gospodarkę węglowodanową i cukrową. Pomaga przywrócić i utrzymać prawidłowy poziom insuliny i glukozy, przez co może zmniejszać się apetyt, napady wilczego głodu i chęć podjadania. Dodatkowo stymuluje układ nerwowy: poprawia nastrój, redukuje zmęczenie i ułatwia zasypianie. To wszystko sprawia, że sprzyja utracie masy ciała.
Suplementacja inozytolu nie jest jednak sposobem na odchudzanie. Inozytol nie przyspiesza metabolizmu ani nie spala kalorii. Żaden suplement nie jest w stanie zastąpić zdrowej diety i aktywności fizycznej – to od nich zależy deficyt kaloryczny, który jest kluczem do utraty zbędnych kilogramów, a potem utrzymania optymalnej wagi.
Inozytol na odchudzanie warto zatem stosować wspomagająco, jeśli walczymy z nadwagą czy otyłością wynikającą z insulinooporności, zaburzeń metabolicznych lub innych schorzeń.
Inozytol na trądzik
Inozytol wykazuje wielokierunkowe działanie, które może korzystnie wpłynąć na skórę. Przede wszystkim pomaga regulować poziom hormonów płciowych – obniżając poziom insuliny, obniża też poziom androgenów, odpowiedzialnych za powstawanie trądziku hormonalnego. Co więcej, dzięki właściwościom antyoksydacyjnym inozytol wykazuje działanie przeciwzapalne, które również pomaga zwalczać zmiany trądzikowe.
Suplementacja inozytolu na trądzik zalecana jest zwłaszcza osobom borykającym się z insulinoopornością i PCOS.
Dowiedz się więcej: Inozytol na trądzik hormonalny. Czy inozytol leczy trądzik?
Jaki inozytol wybrać?
Duże znaczenie ma postać inozytolu, jaką zawiera dany suplement. Najbardziej aktywną formą „witaminy płodności i dobrego nastroju” jest mio-inozytol (MYO). Jednak optymalne efekty przynoszą nie preparaty jednoskładnikowe, lecz łączące mio-inozytol z D-chiro-inozytolem w stosunku 40:1 – co najlepiej wspiera układ hormonalny i metabolizm glukozy.
Wybierając inozytol warto również zwrócić uwagę, czy obecny w nich mio-inozytol pokrywa zalecaną dzienną dawkę 4000 mg, który w połączeniu z 100 mg D-chiro-inozytolu skutecznie reguluje gospodarkę hormonalną i cukrową organizmu.
Dodatkowo zawartość witamin z grupy B wspiera przyswajalność tego dwupostaciowego inozytolu, a dodatek wysoce przyswajalnego kwasu foliowego, silnego antyoksydantu – astaksantyny oraz pierwiastków płodności: selenu i cynku – wspiera właściwości inozytolu korzystnie wpływające na zdrowie prokreacyjne kobiet i mężczyzn.
Inozytol dawkowanie
Przeważnie zalecana dawka inozytolu waha się pomiędzy 500 mg a 6000 mg na dobę. Najwyższe dawki stosuje się u osób z chorobami neurodegeneracyjnymi. Przy PCOS, insulinooporności i przedłużających się staraniach o dziecko, zaleca się 4000 mg mio-inozytolu dziennie.
Osoby z cukrzycą, chorobami tarczycy czy zaburzeniami metabolicznymi powinny skonsultować się z lekarzem, aby indywidualnie ustalić sposób suplementacji inozytolu.
O jakiej porze dnia brać inozytol?
Inozytol należy przyjmować zgodnie z zaleceniami producenta lub wskazówkami lekarza. W przypadku inozytolu w saszetkach do rozpuszczania należy spożyć go tuż po przygotowaniu, najlepiej podczas posiłku. Jeśli chodzi o porę dnia, zazwyczaj zalecane jest stosowanie inozytolu dwa razy dziennie, np. rano i wieczorem. Ważne jest, aby brać go regularnie, o tej samej porze, co może wspierać jego efektywność.
Inozytol – po jakim czasie są efekty?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ każdy organizm inaczej reaguje na suplementację. Ponadto istotna jest dawka inozytolu oraz cel, jaki chcemy uzyskać. Dlatego też pierwsze efekty działania inozytolu u niektórych mogą być zauważalne już po kilku dniach, a u innych dopiero po kilku tygodniach.
Aby suplementacja przyniosła oczekiwany rezultat, na pewno należy trzymać się zaleceń producenta. W przypadku Fertistimu czas pełnej kuracji wynosi 3 miesiące – po tym okresie powinna być zauważalna poprawa.
Inozytol – w jakich produktach występuje?
Inozytol naturalnie występuje w wielu różnych produktach spożywczych – roślinnych i zwierzęcych. Najbogatszym jego źródłem są: kiełkujące rośliny strączkowe (jak fasola). Sporą dawkę inozytolu zawierają ponadto nasiona i otręby, a także produkty pełnoziarniste, świeże zielone warzywa (jarmuż, szpinak, groszek), cytrusy (zwłaszcza grejpfruty, nektarynki, pomarańcze), orzechy (włoskie, migdały) i drożdże.
Jeśli prawidłowo się odżywiamy, przyjmujemy z diety około 1 g (1000 mg) mio-inozytolu dziennie.
Inozytol – skutki uboczne
Suplementacja inozytolu w zalecanych dawkach nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Dopiero znaczne przekroczenie określonych norm, może wywołać działania niepożądane, jak nudności, bóle brzucha, biegunki lub wzdęcia, zawroty i bóle głowy, zmęczenie, uczucie niepokoju, rozdrażnienie, obniżony nastrój.
Co więcej, długotrwałe stosowanie bardzo wysokich dawek inozytolu (ok. 12 000 mg/dobę) niesie ryzyko rozwoju hipoglikemii (u diabetyków), a także może zaburzyć wchłanianie innych składników odżywczych, prowadząc do niedoborów i związanych z nimi problemów zdrowotnych (np. anemii).
Dlaczego inozytol powoduje bóle głowy?
Bóle głowy są rzadkim skutkiem ubocznym stosowania inozytolu. Mogą wynikać z wpływu tego składnika na równowagę chemiczną mózgu – inozytol oddziałuje na ważne neuroprzekaźniki, w tym serotoninę, której przedawkowanie wywołuje właśnie bóle głowy, ale też zimne poty, gorączkę i dolegliwości z układu pokarmowego.
Inozytol – przeciwwskazania
Inozytol jest związkiem uznawanym za bezpieczny, a ludzki organizm dobrze go toleruje, tak więc nie ma wyznaczonych przeciwwskazań do jego stosowania. Ponieważ jednak inozytol w suplementach występuje z innymi składnikami, może się okazać, że na któryś z nich jesteśmy uczuleni i nie powinniśmy go przyjmować. Jeśli podczas stosowania danego suplementu wystąpią jakieś działania niepożądane – odstawmy preparat i skonsultujmy się z lekarzem.
Z czym nie łączyć inozytolu?
Szczególną uwagę na suplementowanie inozytolu powinny zwrócić osoby przyjmujące leki przeciwdepresyjne oraz leki hipoglikemizujące. W takich sytuacjach najlepiej skonsultować się z lekarzem, który określi korzystne dawki inozytolu.
Inozytol a metformina
Inozytol i metformina są często stosowane w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS) i mogą działać synergistycznie. Metformina poprawia wrażliwość na insulinę, co pomaga w regulacji poziomu cukru we krwi, natomiast inozytol, szczególnie w formie myo-inozytolu, wspiera metabolizm insuliny oraz poprawia funkcję jajników.
Uważa się, że terapia łączona lepiej wpływa na poprawę insulinooporności i obniżenie testosteronu niż terapia samą metforminą. Obie substancje można łączyć, choć takie rozwiązanie wymaga szczególnej uwagi i powinno być prowadzone w porozumieniu z lekarzem specjalistą.
Czy inozytol obniża ciśnienie krwi?
Nie, inozytol nie wpływa na ciśnienie krwi.
Może zainteresować Cię także: Fertistim dla kobiet – inozytol w saszetkach. Na PCOS, insulinooporność i przedłużające się starania o dziecko.
