Co to jest woskowina uszna?
Woskowina uszna to substancja złożona głównie z tłuszczy, kwasów tłuszczowych, białka i soli mineralnych. Jej pH jest na tyle niskie, że nie pozwala na rozwój bakterii w przewodzie słuchowym, dlatego pełni niezwykle ważną funkcję ochronną. Ciekawostką jest, że występują dwa typy woszczyny, których powstawanie jest uwarunkowane genetycznie. Rasa biała i czarna charakteryzuje się woskowiną lepką, żółtą i wilgotną, a rasa żółta i plemiona Indian w Ameryce Południowej – woszczyną szarobrązową, twardą i kruchą.
Czy trzeba usuwać woskowinę z ucha?
Zwykle woskowina bez problemu pokonuje przewód słuchowy dzięki np. ruchom żuchwy i nie powoduje żadnych dolegliwości, jednak jej zaleganie w dużych ilościach może być powodem problemów zdrowotnych, np. bólu ucha lub szumów usznych.
Zalegająca woskowina w przewodzie słuchowym
Przewód słuchowy to część ucha zewnętrznego, której zadaniem jest przesyłanie i wzmacnianie dźwięków, docierających do ucha wewnętrznego. Składa się z dwóch części: chrzęstno-włóknistej oraz kostnej. To w części chrzęstno-włóknistej znajdują się gruczoły woszczynowe, odpowiedzialne za produkcję woskowiny usznej.
Czop woskowinowy w przewodzie słuchowym, który nie może zostać samoistnie usunięty, traktowany jest jako ciało obce.
Jeśli woskowina jest widoczna w przewodzie słuchowym można ją usunąć, pod warunkiem, że nie robimy tego patyczkiem kosmetycznym. Patyczek powoduje wepchnięcie woskowiny w głąb przewodu, co może powodować jej zaleganie i ubicie, dlatego może być stosowany jedynie do czyszczenia małżowiny usznej. Dobrym sposobem na oczyszczenie przewodu słuchowego jest użycie preparatu w formie sprayu lub kropli, którego zadaniem jest zmiękczenie wydzieliny i ułatwienie jej wypłynięcia z przewodu słuchowego. Regularne stosowanie produktów aptecznych, jak np. Solwax Active (Spray), który zawiera glicerynę, pozwala na łatwe utrzymanie higieny uszu, bez inwazyjnych zabiegów.
Woszczyna, którą widać w uchu gołym okiem, czyszczona jest głównie ze względów wizualnych i estetycznych.
Jednak, jeśli woskowina stwardniała i sama nie usuwa się z przewodu słuchowego, a dodatkowo sprawia ból czy wrażenie szumów w uszach – należy się jej pozbyć z pomocą specjalnych produktów lub zgłosić się do lekarza.
Jeśli woskowina usuwana jest nieprawidłowo, może dojść do urazu przewodu słuchowego. Szczególnie wpychanie wydzieliny z powrotem do ucha, często powoduje zaburzenie naturalnego mechanizmu usuwania woszczyny wraz z naskórkiem. Jeśli dolegliwości bólowe można powiązać z nieudaną próbą wyczyszczenia przewodu słuchowego, należy użyć preparatów, które są w stanie zmiękczyć woskowinę, przez co ułatwią jej wydalenie z ucha.
Całkowite usuwanie woskowiny usznej to sytuacja, w której ucho narażone jest na stany zapalne, a także na zakażenia bakteryjne czy grzybicze. Woskowina, dzięki swojemu niskiemu pH powoduje, że przewód słuchowy nie jest dobrym miejscem do rozwoju patogenów. Jej brak w znaczący sposób wpływa na wzrost chorób uszu przez osoby, które pływają lub często nurkują. Woszczyna zapobiega maceracji naskórka przewodu słuchowego, która predysponuje do powstawania uszkodzeń skóry.
Jak usunąć woskowinę z uszu?
Preparaty apteczne, zawierają w swoim składzie różne substancje, które powodują, że woskowina jest bardziej miękka i łatwiej opuszcza przewód słuchowy. Na rynku są produkty, których składnikami są np.: roztwory soli fizjologicznej lub roztwory wody morskiej (izo- i hipertoniczne), parafina ciekła, gliceryna, oleje roślinne, soda oczyszczona czy łagodne środki czyszczące (np. koko-betaina).
Część z produktów jest dostępnych w formie kropli, a niektóre w formie sprayu. Spray, oprócz działania aktywnych składników preparatu, powoduje, że mgiełka roztworu wpuszczona pod ciśnieniem do przewodu słuchowego, mechanicznie rozbija woskowinę oraz pokrywa całość czopa woszczynowego preparatem. To sprawia, że składniki produktu mogą szybciej zadziałać.
Jak prawidłowo wykonać czyszczenie uszu? W zależności od wybranego produktu należy zbliżyć końcówkę preparatu do przewodu słuchowego, nacisnąć pompkę jedno- lub dwukrotnie, aby uwolnić płyn w formie aerozolu albo nacisnąć buteleczkę, aby wpuścić do przewodu słuchowego 3-4 krople preparatu.
Jak często należy używać preparatów do czyszczenia przewodu słuchowego? Aby zapobiec powstawaniu korków woskowinowych, profilaktycznie powinno się używać produktów do higieny uszu 1-2 razy w tygodniu. Jeśli preparat używany jest w celu rozpuszczenia czopa woszczynowego – należy zwiększyć częstotliwość jego stosowania do 3-4 razy dziennie, aż do momentu ustąpienia problemu.
Regularne używanie produktów dedykowanych higienie ucha zapobiega powstawaniu korków woszczyny oraz sprawia, że przewód słuchowy jest wspomagany w naturalnym opróżnianiu z woskowiny. W stosowaniu preparatów należy jednak zachować umiar, gdyż zbyt częste usuwanie woszczyny powoduje wzrost jej produkcji przez organizm.
Jeśli korek woskowiny jest uciążliwy, sprawia ból, czy powoduje zaburzenia słuchu, a preparaty apteczne nie pomagają – należy udać się do lekarza rodzinnego, który zaleci płukanie uszu. Płukanie wykonywane jest przez pielęgniarkę lub lekarza. Do jego wykonania używa się wody destylowanej, podgrzanej do 37°C. Jeśli problem nie ustępuje, warto udać się do laryngologa, który oprócz płukania, może mechanicznie usunąć korek z woskowiny za pomocą specjalnych narzędzi z haczykami lub np. ssaka usznego czy cewnika Fogartiego.
Warto zaznaczyć, że przed zaleceniem płukania uszu lekarz musi dokładnie obejrzeć przewód słuchowy i stwierdzić, że ból nie jest spowodowany np. stanem zapalnym, co jest przeciwwskazaniem do wykonania irygacji.
Jak czyścić uszy dziecku?
Uszy małego dziecka to obszar bardzo wrażliwy, dlatego ich czyszczenie powinno przebiegać w sposób delikatny i jak najmniej inwazyjny.
Podczas codziennych kąpieli, rodzic powinien myć uszy malucha ciepłą wodą z dodatkiem płynu do kąpieli, wykorzystując do tego własne palce. Nie wolno nic wpychać dziecku do ucha, gdyż powoduje to takie same konsekwencje, jak dla osoby dorosłej – zatkanie przewodu słuchowego korkiem woskowinowym. Patyczkiem kosmetycznym można jedynie wyczyścić małżowinę uszną.
Jeśli maluch często korzysta z basenu, ma skłonności do infekcji ucha, lub ma wrodzone predyspozycje do problemów z samoistnym oczyszczeniem kanału słuchowego (np. jeśli ma zespół Downa), warto zaopatrzyć się w preparat, który zabezpieczy ucho przed nadmierną wilgocią i łagodnie usunie nadmiar woskowiny.
