logo_solinea
Krzem - wszechstronny i pożyteczny

Krzem – wszechstronny i pożyteczny

Krzem to jeden z najbardziej rozpowszechnionych pierwiastków na Ziemi – zajmuje drugie miejsce po tlenie i jest obecny w większości komórek, co wskazuje na jego niezbędność dla rozwoju większości organizmów. Badania na modelach zwierzęcych wykazały związek między niedoborem krzemu z pożywienia a zaburzeniami wzrostu tkanki łącznej i kostnej. Krzem może być niezbędny również dla zdrowia człowieka; zwraca się uwagę zwłaszcza na jego potencjał terapeutyczny w obszarze chorób ortopedycznych, a także kardiologicznych i dermatologicznych. Uważa się, że krzem może wykazywać także właściwości przeciwcukrzycowe i przeciwmiażdżycowe. Krzem znajduje się we wszystkich tkankach organizmu – jego zawartość wyraźnie maleje z wiekiem, wówczas w zaczynają postępować procesy degeneracyjne.

Spis treści:

ORTOSIL

SPRAWDŹ DOSTĘPNOŚĆ:

ORTOSIL

Rola krzemu w organizmie

Przez długi czas uważano, że rola krzemu w ludzkim organizmie jest marginalna, jednak wyniki badań z ostatnich dekad wskazują, że to tzw. „mikroelement niezbędny”; jego spożycie rekomendowane jest przez różne normy żywieniowe .

Największą zawartość krzemu w organizmie wykazano w tkance łącznej, kościach, nerkach, wątrobie, skórze, śledzionie i płucach . Pierwiastek obecny jest we wszystkich tkankach, ale jego zawartość maleje z wiekiem; mniejsze stężenia pierwiastka obserwuje się też w niektórych stanach patologicznych (np. chorobie niedokrwiennej serca).

Krzem prawdopodobnie wspiera prawidłowe procesy wzrostu i mineralizacji kości. Poza tym krzemionka jest niezbędna do tworzenia kryształków apatytu – podstawowego nieorganicznego składnika tkanek zębowych i budulca kości. Istnieją też doniesienia, które wskazują, że krzem może wpływać na zmniejszenie stężenia „złego” cholesterolu LDL w osoczu krwi oraz wykazywać działanie przeciwmiażdżycowe. Pierwiastek ma zdolność wiązania metali ciężkich i redukowania ich szkodliwego wpływu, a kwas krzemowy może ograniczać wchłanianie i toksyczność glinu.

Biologiczne znaczenie i funkcje krzemu na poziomie molekularnym w dużym stopniu pozostaje niewyjaśnione, otwierając pole do dalszych badań, które pozwolą lepiej zrozumieć wpływ krzemu na układ kostny i inne układy organizmu.

Spożycie krzemu i dystrybucja w ustroju

Przyjmuje się, że dobowa dawka krzemu dla dorosłego człowieka powinna wynosić 20-30 mg . Średnie dzienne spożycie krzemu w populacji wynosi 20–50 mg (Europa i Ameryka Północna), jest wyższe w Chinach i Indiach (140–200 mg/dzień), gdzie ziarna, owoce i warzywa stanowią większą część diety. Co ciekawe, Chiny i Indie notują najniższe wskaźniki złamań w porównaniu do wszystkich innych regionów świata. Wyniki eksperymentów epidemiologicznych wskazują, że diety dostarczające ponad 40 mg krzemu dziennie mogą pozytywnie wpływać na gęstość mineralną kości udowej (w por. ze spożyciem poniżej 14 mg/d) .

Krzemiany z pożywienia w przewodzie pokarmowym ulegają hydrolizie do łatwo przyswajalnego kwasu ortokrzemowego, który trafia do krwiobiegu i z krwią jest rozprowadzany po całym organizmie. Spora część pierwiastka z pożywienia wydalana jest drogą nerkową (z moczem), co potwierdza tezę dobrej przyswajalności krzemu z przewodu pokarmowego.

Ludzki organizm dysponuje prawdopodobnie szeregiem mechanizmów regulacyjnych, wpływających na wewnątrzustrojowe stężenie krzemu. Np. z moczem wydalane jest ok. 40 proc. krzemu absorbowanego z pożywienia, a mimo to jego stężenie w osoczu krwi jest stałe .

664c85171605bff809f5a6ccb740976dc8dbf853

Krzem w diecie i suplementacji

Do dobrych źródeł krzemu w diecie należą:

  • ziarna (ryż, jęczmień, owies, pszenica) i produkty zbożowe (pełnoziarniste pieczywo, razowe makarony, płatki śniadaniowe) – postać najlepiej przyswajalna przez organizm,
  • warzywa korzeniowe (marchew, buraki, rzodkiewka),
  • orzechy (np. laskowe, włoskie),
  • owoce (rodzynki, daktyle),
  • woda źródlana,
  • rośliny strączkowe: fasola, kukurydza.

Przyswajalna postać krzemu znajduje się też w piwie i winie.

Krzem jest również dostępny w niektórych suplementach diety (o różnej biodostępności). Zasadniczo uważa się, że postacie monomeryczne krzemu są lepiej przyswajane przez organizm niż postacie oligomeryczne, silniej spolimeryzowane .

Nie ma dowodów na toksyczność krzemu (przyjmowanego doustnie), dlatego ustalono, że osób zdrowych (z prawidłową czynnością nerek) bezpieczna maksymalna dzienna dawka krzemu (doustna) wynosi 700–1750 mg .

Może zainteresować Cię także: Krzem i zdrowie kości – możliwości w leczeniu osteoporozy

7e78d8ca3bb3b8d70bf1a49337ff85aa4bcadc65
Literatura:​
  • Price CT., Koval KJ., Langford JR. Silicon: A Review of Its Potential Role in the Prevention and Treatment of Postmenopausal Osteoporosis. Int J Endocrinol. 2013: 316783.
  • Jugdaohsingh R. Silicon and bone health. J Nutr Health Aging. 2007; 11(2): 99–110.
  • Farooq M.A., Dietz K.J. Silicon as Versatile Player in Plant and Human Biology: Overlooked and Poorly Understood. Front. Plant Sci., 2015, 6: 994.
  • Jugdaohsingh R., Watson AI., Pedro LD. et al. The decrease in silicon concentration of the connective tissues with age in rats is a marker of connective tissue turnover. Bone. 2015;75:40-48.
  • Rabijewski M. Czynniki ryzyka osteoporozy, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowego rozwoju i metabolizmu tkanki kostnej. Forum Zakażeń. 2017; 8 (5): 77-81.
  • Chumlea WMC. Silica, a mineral of unknown but emerging health importance. Journal of Nutrition, Health and Aging. 2007;11(2):p. 93.
  • Prescha A., Zabłocka-Słowińska K., Płaczkowska S. et al. Silicon intake and plasma level and their relationships with systemic redox and inflammatory markers in rheumatoid arthritis patients. Adv Clin Exp Med. 2019; 28 (11).
  • Levis S, Lagari VS. The role of diet in osteoporosis prevention and management. Current Osteoporosis Reports. 2012;10(4):296–302.
  • Powell JJ., McNaughton SA., Jugdaohsingh R. et al. A provisional database for the silicon content of foods in the United Kingdom. British Journal of Nutrition. 2005;94(5):804–812.
  • Platta A. Rola żywienia w profilaktyce i leczeniu osteoporozy u kobiet. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni (SJ GMU). 2014; 86: 16-28.
  • Fifield L.K., Thompson R.P., Powell J.J. Oligomeric but not monomeric silica prevents aluminum absorption in humans. Am. J. Clin. Nutr 2000.71: 944-949.
  • Jugdaohsingh R., Anderson S.H., Tucker K.L. et al. Dietary silicon intake and absorption. Am. J. Clin.Nutr. 2002; 75: 887-893.
  • Reffitt D.M., Ogston N., Jugdaohsingh R. et al. Orthosilicic acid stimulates collagen type 1 synthesis and osteoblastic differentiation in human osteoblast-like cells in vitro. Bone. 2003; 32: 127-135.
  • McNaughton SA., Bolton-Smith C., Mishra GD. et al. Dietary silicon intake in post-menopausal women. British Journal of Nutrition. 2005;94(5):813–817.
  • Seaborn C.D., Nielsen F.H. Silicon deprivation decreases collagen formation in wounds and bone, and ornithine transaminase enzyme activity in liver. Biol. Trace. Elem. Res. 2002; 89: 251-261.
  • Waked W., Grauer J. Silicates and bone fusion. Orthopedics. 2008;31(6):591–597.
  • Spripanyakorn S., Jugdaohsingh R., Richard P. et al. Dietary silicon and bone health, Nutr. Bull. 2005;30 (3): 222-230.
  • Rico H., Gallego-Lago JL., Hernandez ER. et al. Effect of silicon supplement on osteopenia induced by ovariectomy in rats. Calcified Tissue International. 2000;66(1):53–55.
  • Martin KR. The chemistry of silica and its potential health benefits. Journal of Nutrition, Health and Aging. 2007;11(2):94–98.
  • Praca zbiorowa (2012). Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. (red. M. Jarosz), Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa.
  • Chemia żywności T. 1. Z. Sikorski, Staroszczyk H. (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
  • Boguszewska-Czubara A., Pasternak K. Silicon in medicine and therapy. J. Elem. 2011; 16 (3): 489-497.

PODOBNE WPISY

Solinea

Poznaj nasze produkty