- Oseltamiwir to lek przeciwwirusowy stosowany w leczeniu i profilaktyce grypy typu A i B.
- Ogranicza rozprzestrzenianie wirusa, łagodząc przebieg choroby i skracając czas jej trwania nawet o jeden dzień.
- Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej – najlepiej w ciągu 48 godzin od pojawienia się pierwszych objawów grypy, takich jak gorączka, bóle mięśni czy osłabienie.
- Oseltamiwir jest lekiem na receptę, dobrze tolerowanym i bezpiecznym także dla kobiet w ciąży oraz dzieci, o ile jest stosowany zgodnie z zaleceniami lekarza.
- W sezonie zwiększonej zachorowalności na grypę oseltamiwir pomaga nie tylko w leczeniu, ale i w ograniczeniu transmisji wirusa.
- Sprawdź, po co sięgnąć, by złagodzić objawy grypy.
Co to jest oseltamiwir?
Oseltamiwir to syntetyczny związek organiczny, którego budowa zbliżona jest do kwasu sjalowego naturalnie występującego w błonie komórek organizmu. Działanie przeciwwirusowe wykazuje poprzez hamowanie aktywności neuraminidazy – glikoproteiny charakterystycznej dla wirusów. Z tego względu oseltamiwir stosowany jest u dorosłych i dzieci w leczeniu oraz zapobieganiu grypy wywołanej przez wirusy grypy typu A i B.
Mechanizm działania oseltamiwiru
Oseltamiwir przyjmowany jest doustnie w postaci nieaktywnego proleku (fosforanu oseltamiwiru), który w organizmie dzięki enzymom wątrobowym przekształcany jest do aktywnego metabolitu – karboksylanu oseltamiwiru.
Jego działanie opiera się na hamowaniu neuraminidazy, czyli charakterystycznej glikoproteiny (białka) osadzonej na powierzchni wirusa.
Neuraminidaza pełni funkcję enzymu, który rozkłada cząsteczki kwasu sjalowego, produkowanego podczas infekcji wirusowej oraz naturalnie występującego w komórkach organizmu. Dzięki temu możliwe jest opuszczenie namnożonych wcześniej wirusów z zainfekowanej komórki gospodarza oraz ułatwienie wniknięcia ich do nowych komórek.
Oseltamiwir hamuje aktywność neuraminidazy zapobiegając uszkodzeniu błony zainfekowanej komórki oraz uwolnieniu i rozprzestrzenieniu wirusa w organizmie. Uwięzione wewnątrz wirusy po pewnym czasie zostają usunięte przez komórki układu odpornościowego.
Czy oseltamiwir jest antybiotykiem?
Oseltamiwir nie jest antybiotykiem.
Antybiotyki są to substancje naturalnie występujące w środowisku, których mechanizm działania opiera się na zwalczaniu bakterii lub hamowaniu ich namnażania. Dzięki temu mogą być stosowane w leczeniu infekcji bakteryjnych np. anginy bakteryjnej.
Oseltamiwir należy do innej grupy substancji – jest lekiem przeciwwirusowym stosowanym w leczeniu i profilaktyce grypy. Nie występuje naturalnie w środowisku, nie jest zbliżony budową do antybiotyków, ani nie wykazuje działania przeciwbakteryjnego. Jego mechanizm polega na blokowaniu neuraminidazy, występującej jedynie u wirusów grypy typu A i B.
Choć często preparaty z oseltamiwirem mylone są z antybiotykami, w rzeczywistości mają one zupełnie inne działanie i nie znajdują zastosowania w leczeniu zakażeń bakteryjnych.
Czy oseltamiwir jest bez recepty?
Leki z oseltamiwirem dostępne są tylko na receptę.
Wskazania do stosowania oseltamiwiru
Oseltamiwir to lek przeciwwirusowy stosowany w leczeniu grypy wywołanej przez wirusy grypy typu A i B u osób dorosłych, starszych, dzieci oraz niemowląt.
Głównym wskazaniem do jego zastosowania jest potwierdzenie zakażenia wirusem grypy poprzez wykonanie testu antygenowego (laboratoryjnego lub domowego) lub występowanie objawów typowych dla grypy, szczególnie w okresie wzmożonej zachorowalności – od października do maja.
Leczenie oseltamivirem rekomendowane jest u osób:
- z chorobami przewlekłymi dróg oddechowych, układu krążenia, wątroby, cukrzycą, zaburzeniami neurologicznymi,
- z ciężkim przebiegiem i nasilającymi się objawami grypy,
- hospitalizowanymi z powodu grypy.
Oseltamiwir nie jest skuteczny w leczeniu infekcji wirusowych innych niż grypa.
Oseltamiwir profilaktyka
Lek z oseltamiwrem może być stosowany nie tylko w leczeniu grypy, ale również w jej profilaktyce. Wskazany jest u osób, które miały kontakt z osobą chorą na grypę w okresie zwiększonej aktywności wirusa, zamieszkują lub przebywają przez większość czasu z osobą chorą oraz cechują się wysokim ryzykiem powikłań.
Profilaktycznie podawanie oseltamiwiru stosuje się u osób dorosłych oraz dzieci powyżej 1. roku życia. U niemowląt profilaktyka powinna zostać włączona jedynie podczas pandemii.
Należy pamiętać, że podstawową i najskuteczniejszą formą profilaktyki grypy są szczepienia ochronne. Oseltamiwir stanowi uzupełnienie ochrony, szczególnie w sytuacjach zwiększonego ryzyka zakażenia lub w przypadku osób, które nie mogą zostać zaszczepione.
Skuteczność oseltamiwiru w leczeniu grypy
Oseltamiwir jest obecnie jedynym w Polsce lekiem zarejestrowanym w leczeniu grypy, który cechuje się wysoką skutecznością.
Swoim działaniem pozwala na szybkie zatrzymanie rozwoju choroby oraz zmniejszenia nasilenia towarzyszących objawów i powikłań takich jak zapalenie płuc.
Skuteczność terapii zależy od czasu między wystąpieniem pierwszych objawów a podaniem leku. Najlepsze efekty można uzyskać, przyjmując lek w przeciągu 48 godzin od wystąpienia pierwszych dolegliwości.
Oseltamiwir może być stosowany profilaktycznie po kontakcie z osobą zakażoną, co pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania i ograniczyć transmisję wirusa.
Czy oseltamiwir skraca czas trwania grypy?
Oseltamiwir podany odpowiednio wcześnie pozwala skrócić czas trwania choroby o około jeden dzień, wraz z wszystkim jej objawami.
Oseltamiwir dawkowanie
Oseltamiwir przeznaczony jest do leczenia grypy u osób w każdym wieku. Dawka leku zależy od masy ciała i wieku pacjenta, którą przyjmuje się dwa razy dziennie w równych 12-godzinnych odstępach.
Osoby dorosłe i młodzież powyżej 13. roku życia i masie ciała powyżej 40 kg → 75 mg dwa razy dziennie.
- U dzieci od 1. roku życia dawki wynoszą:
- 10 kg-15 kg → 30 mg dwa razy dziennie,
- >15 kg-23 kg → 45 mg dwa razy dziennie,
- >23 kg-40 kg → 60 mg dwa razy dziennie,
- >40 kg → 75 mg dwa razy dziennie.
- U dzieci poniżej 1. roku życia zalecana dawka to 3 mg/kg masy ciała dwa razy dziennie.
Takie same dawki stosuje się profilaktycznie u dzieci od 1. roku życia, młodzieży i dorosłych, jednak z mniejszą częstotliwością – raz na dobę.
Jak szybko zacząć leczenie oseltamiwirem po wystąpieniu objawów?
Skuteczność leczenia grypy w dużym stopniu zależy od szybkiego rozpoczęcia terapii. Przyjmowanie oseltamiwiru najlepiej rozpocząć w ciągu 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów choroby, takich jak: gorączka, dreszcze, bóle mięśni, bóle głowy, osłabienie, kaszel czy katar.
Wczesne wdrożenie leczenia pozwala na zmniejszenie stopnia nasilenia objawów, uniknięcia rozwinięcia ciężkiego przebiegu choroby oraz zminimalizowanie ryzyka powikłań. Przyjmowanie leku można również rozpocząć w późniejszym etapie choroby, jednak jego efekt terapeutyczny może być słabszy.
W profilaktyce grypy przyjmowanie oseltamiwiru należy rozpocząć w przeciągu 48 godzin od kontaktu z osobą zarażoną.
Ile dni należy brać oseltamiwir?
Standardowy czas leczenia grypy za pomocą oseltamiwiru wynosi 5 dni zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. Ważne jest, aby nie przerywać leczenia nawet po ustąpieniu objawów. Chwilowa poprawa stanu zdrowia nie świadczy o całkowitym wyleczeniu. Zbyt krótkie przyjmowanie leku może wpłynąć na jego skuteczność, a nawet spowodować nawrót choroby.
Dłuższe stosowanie leku może być konieczne u osób z obniżoną odpornością lub ciężkim przebiegiem choroby.
W przypadku profilaktyki czas przyjmowania leku jest dłuższy i wynosi 10 dni. Pozwala to skutecznie zahamować namnażanie się wirusów, którymi można zarazić się jeszcze do 5-7 dni po wystąpieniu objawów u osoby zakażonej.
Co zrobić, jeśli pominę dawkę oseltamiwiru?
Przy pominięciu dawki należy przyjąć ją jak najszybciej. Jeśli natomiast zbliża się pora przyjęcia kolejnej porcji leku, należy pominąć przeoczoną dawkę i kontynuować wcześniej ustalony schemat dawkowania. Nie należy łykać podwójnej dawki leku.
Przeciwwskazania do stosowania oseltamiwiru
Oseltamiwir jest lekiem dobrze tolerowanym. Przeciwwskazaniem do stosowania jest uczulenie na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.
Specjalne środki ostrożności powinny zachować osoby z:
- ciężką niewydolnością nerek,
- zaburzeniami układu nerwowego ze względu na związane z nim działania niepożądane.
Czy oseltamiwir można stosować w ciąży?
Ciąża to okres, w którym kobieta jest szczególnie narażona na infekcje, w tym grypę. Zakażenie wirusem grypy u kobiet w ciąży wiąże się z cięższym przebiegiem choroby oraz zwiększonym ryzykiem powikłań. Negatywne skutki mogą dotyczyć również rozwijającego się dziecka, powodując u niego wrodzone wady serca.
Oseltamiwir jest lekiem przeciwwirusowym, który został zatwierdzony jako bezpieczny dla kobiet w ciąży, do stosowania w każdym trymestrze, zarówno w leczeniu grypy, jak i w profilaktyce.
Przyjmowanie go zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu choroby oraz występujących powikłań, szczególnie u dziecka.
Dawkowanie oseltamiwiru u kobiet w ciąży jest takie samo jak u osób dorosłych – 75 mg podawanych dwa razy na dobę przed 5 dni. Pierwszą dawkę leku najlepiej przyjąć w przeciągu 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów, jednak przyjęcie jej później przez kobiety w ciąży również przynosi oczekiwane rezultaty.
🤰🏻 Grypa w ciąży – czy jest groźna? Objawy, leczenie, zapobieganie
Z czym nie łączyć oseltamiwiru?
Oseltamiwir ze względu na swój odmienny metabolizm, rzadko wchodzi w interakcję z innymi substancjami. Może być przyjmowany z większością substancji powszechnie stosowanych w objawowym leczeniu grypy, a także w chorobach przewlekłych.
Nie zaleca się łączenia oseltamiwiru z probenecydem, ponieważ może on zwiększać stężenie leku we krwi. Ostrożność należy zachować także przy stosowaniu preparatów wydalanych przez kanaliki nerkowe i o wąskim indeksie terapeutycznym, takich jak metotreksat, fenylobutazon czy chlorpropamid.
Skutki uboczne oseltamiwiru
Oseltamiwir jest substancją o wysokim profilu bezpieczeństwa, po którym mogą występować łagodne działania niepożądane, takie jak: nudności i wymioty, bóle głowy, biegunka, opryszczka, zapalenie zatok, kaszel, ból brzucha, niestrawność, zawroty głowy.
U dzieci mogą pojawić się również: zapalenie spojówek, zapalenie ucha środkowego oraz zapalenie skóry pochodzenia alergicznego lub atopowego.
Rzadko występują zaburzenia w obrębie układu nerwowego, takie jak: koszmary, zawroty głowy, halucynacje, splątanie, urojenia, a także krwawienie z przełyku czy reakcja anafilaktyczna.
Oseltamiwir cena
Preparaty z oseltamiwirem nie są refundowane, co oznacza, że ich cena może się różnić między aptekami. W zależności od producenta i dawki waha się ona między 45 a 100 zł.
Oseltamiwir dostępność
Oseltamiwir w aptekach dostępny jest w postaci m.in. tabletek powlekanych podawanych doustnie. Przy problemach z połykaniem tabletkę można rozkruszyć i zawiesić w wodzie. Taka forma podania jest szczególnie pomocna u dzieci oraz osób starszych.
Obecnie leki z oseltamiwirem są bez problemu dostępne w całej Polsce za okazaniem recepty. Sytuacja zmienia się jednak dynamicznie. W okresie zwiększonej zachorowalności dostępność preparatu może być ograniczona, a w aptekach pojawić się jego czasowe niedobory.
Przykładem był sezon grypowy 2024/2025 kiedy to liczba zachorowań przewyższyła ilości leków dostępnych w hurtowniach. Wówczas konieczne było interwencyjne ściąganie oseltamiwiru z innych krajów, aby zapewnić pacjentom odpowiednie leczenie.
Choć hurtownie farmaceutyczne starają się odpowiednio przygotować na kolejne sezony grypowe, najlepszym sposobem na uniknięcie problemów z dostępnością leków jest profilaktyka.
Najskuteczniejszą metodą ochrony pozostają coroczne szczepienia przeciw grypie, które znacząco zmniejszają ryzyko zachorowania czy ciężkiego przebiegu choroby.
Może zainteresować Cię także: Szczepionka na grypę 2025 – kto, gdzie i jak może się zaszczepić? Preparaty, refundacja i szczepienia w aptece
