- Polekowe uszkodzenie wątroby może być spowodowane przedawkowaniem lub nadwrażliwością na leki, suplementy diety oraz niektóre preparaty ziołowe.
- W większości przypadków polekowe uszkodzenie wątroby jest odwracalne i mija wraz z odstawieniem preparatu.
- Pomocniczo w leczeniu uszkodzeń wątroby wywołanych alkoholem lub lekami stosuje się tymonacyk (kwas tiazolidynokarboksylowy).
- Dowiedz się, jak działa, kiedy i po co stosuje się tymonacyk.
Polekowe uszkodzenie wątroby – czym jest?
Polekowe uszkodzenie wątroby to stan, którego istotą jest toksyczne oddziaływanie na wątrobę leków, suplementów diety, ale także niektórych preparatów ziołowych. Działanie tych substancji może w pewnych przypadkach uszkodzić wątrobę i doprowadzić do pojawienia się niepokojących objawów klinicznych, w tym symptomów niewydolności tego narządu.
Czy polekowe zapalenie wątroby jest odwracalne?
W większości przypadków polekowe uszkodzenie wątroby jest odwracalne i przemija po różnym czasie od odstawienia leku. Czas ten może wynosić od kilku dni do kilku- lub kilkunastu miesięcy. Jest to kwestia indywidualna i zależna między innymi od konkretnego leku i przyjętej dawki, a także od wyjściowego stanu wątroby. Rozwój niewydolności wątroby może wiązać się jednak z gorszym rokowaniem.
Polekowe uszkodzenie wątroby – przyczyny
Jakie substancje mogą doprowadzić do polekowego uszkodzenia wątroby i jaki jest mechanizm tego uszkodzenia? Należy w tym miejscu wymienić przede wszystkim:
- przedawkowanie leków, które mają potencjał uszkadzający w stosunku do wątroby (są to leki hepatotoksyczne) – takim lekiem jest na przykład znany wszystkim paracetamol. W tym przypadku hepatotoksyczność jest zależna od dawki przyjętej substancji i jest to zjawisko w większości przypadków przewidywalne,
- nadwrażliwość (idiosynkrazja) na lek – w tym przypadku uszkodzenia wątroby nie można przewidzieć, ponieważ nie zależy od dawki. Tego rodzaju sytuacje są stosunkowo rzadkie, dotyczą bowiem 1/1000-100 000 pacjentów. Co ciekawe, uszkodzenie wątroby w tym mechanizmie może pojawić się nawet kilka miesięcy po odstawieniu leku,
- hepatotoksyczność pośrednią – niektóre leki mogą wpływać na układ immunologiczny organizmu i w mechanizmie pośrednim uszkadzać komórki wątroby.
Polekowe uszkodzenie wątroby – objawy
Objawy polekowego uszkodzenia wątroby mogą przypominać objawy niewydolności tego narządu, ale warto mieć świadomość, że schorzenie to może przebiegać także w sposób bezobjawowy. Najczęstsze symptomy polekowego uszkodzenia wątroby to:
- zmęczenie,
- utrata łaknienia,
- bóle w okolicy nadbrzusza,
- niechęć do spożywania tłustych posiłków,
- rzadziej: podwyższona temperatura, zmiany skórne, bóle stawów,
- w niektórych przypadkach: żółtaczka, odbarwienie stolca, a także świąd skóry (dotyczy to tak zwanej cholestatycznej postaci polekowego uszkodzenia wątroby).
Polekowe uszkodzenie wątroby – diagnostyka
Jak rozpoznać polekowe zapalenie wątroby? W postawieniu diagnozy przychodzą z pomocą badania laboratoryjne, w których spotykamy się z takimi odchyleniami jak:
- zwiększenie aktywności aminotransferaz,
- podwyższenie stężenia bilirubiny,
- czasami ze zwiększoną liczbą eozynofilów (są to komórki układu odpornościowego, należące do białych krwinek, ich stężenie rośnie między innymi przy reakcjach alergicznych),
- wydłużenie czasu protrombinowego – PT (czas krzepnięcia).
Oprócz badań laboratoryjnych może być konieczne wykonanie innych badań diagnostycznych, w tym:
- biopsji wątroby – procedura ta jest wykonywana na przykład w celu wykluczenia autoimmunologicznego zapalenia wątroby,
- badania USG jamy brzusznej – jest badaniem, które należy wykonać u każdego pacjenta z podejrzeniem polekowego uszkodzenia wątroby,
- tomografii komputerowej jamy brzusznej (TK jamy brzusznej).
Polekowe uszkodzenie wątroby – rokowania
Polekowe uszkodzenie wątroby może być całkowicie odwracalne. Jednak w niektórych sytuacjach, przewlekłe przyjmowanie leku uszkadzającego wątrobę może doprowadzić do jej zwłóknienia i marskości. Polekowe uszkodzenie wątroby w niektórych przypadkach może być niestety schorzeniem zagrażającym życiu, szczególnie gdy doszło do rozwoju ostrej niewydolności wątroby.
Jak leczyć polekowe zapalenie wątroby?
Co stosować na polekowe zapalenie wątroby? W leczeniu tej jednostki chorobowej najważniejsze jest odstawienie leku lub suplementu, który odpowiada za rozwój schorzenia. Jeżeli za uszkodzenie wątroby odpowiada reakcja immunologiczna, konieczne może być podanie glikokortykosteroidów.
W przypadku uszkodzenia wątroby spowodowanego przez paracetamol wykonuje się płukanie żołądka (jeśli od zatrucia nie minęła jedna godzina), podanie węgla aktywowanego (w ciągu 1-2 godzin od zatrucia), a także podanie specjalnej odtrutki, którą jest N-acetylocysteina (NAC).
W przypadku, gdy doszło do rozwoju ostrej niewydolności wątroby, w terapii zastosowanie znajduje między innymi:
- N-acetylocysteina (nie tylko przy zatruciu paracetamolem),
- profilaktyczne podawanie antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych,
- inhibitory pompy protonowej,
- płynoterapia,
- zapobieganie obrzękowi mózgu,
- w zaawansowanych przypadkach nawet przeszczepienie wątroby.
Pomocniczo przy leczeniu uszkodzeń wątroby spowodowanych alkoholem i lekami stosuje się także tymonacyk (kwas tiazolidynokarboksylowy), który w organizmie jest przekształcany do cysteiny. Mechanizm jego działania polega na tym, że cysteina ma zdolność do detoksykacji wątroby, a więc potocznie mówiąc do działania „odtruwającego”. Co więcej, substancja ta ma działanie żółciopędne. Właściwości tymonacyku sprawiają, że znajduje on zastosowanie we wspieraniu terapii wielu schorzeń wątroby.
Polekowe uszkodzenie wątroby – dieta
W schorzeniach wątroby zalecane jest także stosowanie specjalnej diety, której zadaniem jest unikanie dodatkowego obciążania tego narządu. Dietetycy polecają przede wszystkim dietę lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczów. Bardzo ważne jest również wykluczenie z diety alkoholu.
Dowiedz się więcej: Dieta wątrobowa – co jeść? Jak zregenerować wątrobę? Dietetyk radzi
Podsumowując, polekowe uszkodzenie wątroby to poważne schorzenie hepatologiczne, które może wynikać nie tylko z przedawkowania leków. Z tego powodu nie warto stosować żadnych substancji na własną rękę, co dotyczy również masowo przyjmowanych przez pacjentów suplementów diety. Przed wprowadzeniem nowego leku warto skonsultować się z lekarzem, który nie tylko wskaże nam, czy dany lek jest konieczny, ale również przeanalizuje ewentualne interakcje z lekami, które już przyjmujemy.
Może zainteresować Cię także: Tymonacyk – co to jest? Jak działa? Wskazania do stosowania
