Dlaczego boli mnie gardło?
Gardło oraz migdałki naturalnie powleka błona śluzowa (śluzówka), zawierająca liczne zakończenia nerwowe, które pozwalają odbierać wrażenia czuciowe tj. uczucie zalegania, ból czy dotyk. Rolą błony śluzowej jest ochrona gardła przed wysychaniem, ułatwianie transportu pokarmu do dalszych odcinków układu pokarmowego oraz zapobieganie wnikania chorobotwórczych patogenów do wnętrza organizmu.
Gardło jest jak otwarte wrota, przez które z łatwością przechodzą najróżniejsze patogeny (np. wirusy i bakterie). Gdy je przekroczą, osiadają na błonie śluzowej, w której panują idealne warunki (wilgoć, ciepło) sprzyjające ich rozwojowi. To sprawia, że łatwo się namnażają i uszkadzają śluzówkę, wywołując podrażnienie nerwów czuciowych, a w konsekwencji ból gardła. Przyczyną jego powstania są nie tylko chorobotwórcze drobnoustroje, lecz również czynniki zewnętrzne, jak dym tytoniowy, suche powietrze czy kurz, które również podrażniają śluzówkę i zakończenia nerwów czuciowych.
Ból gardła – przyczyny
Najczęstszymi przyczynami bólu gardła są:
- chorobotwórcze drobnoustroje:
- wirusy – adenowirusy, rinowirusy, wirusy grypy typu A i B, wirusy Epsteina-Barra, RSV czy wirus opryszczki;
- bakterie – najczęściej paciorkowiec ropny (Streptococcus pyogenes),
- czynniki drażniące: suche powietrze, dym papierosowy, kurz, zanieczyszczenia w powietrzu;
- nadwyrężenie strun głosowych.
Dodatkowo ból gardła może być spowodowany infekcją grzybiczą (grzyby z rodzaju Candida), refluksem żołądkowo-przełykowym lub urazem mechanicznym gardła.
Co stosować na ból gardła?
Na ból gardła najczęściej używane są preparaty do stosowania miejscowego, czyli bezpośrednio do gardła, wśród których znajdują się substancje:
- wykazujące działanie przeciwbólowe i/lub znieczulające,
- wspierające leczenie zakażeń dzięki właściwościom: przeciwzapalnym, odkażającym, przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym, przeciwwirusowym;
- przywracające odpowiednie nawilżenie błony śluzowej gardła.
Z racji dostępności różnych form preparatów, ból gardła możemy leczyć poprzez płukanie gardła gotowymi roztworami, stosowanie tabletek do ssania lub używanie sprayów do gardła.
Płukanie gardła
Jednym ze skutecznych sposobów w walce z bólem gardła jest stosowanie gotowych roztworów przeznaczonych do płukania gardła. W ich składzie może znajdować się diklofenak wykazujący działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, którego wskazaniem do stosowania są stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej i gardła powstałe w wyniku infekcji wirusowej oraz uszkodzeń mechanicznych. Diklofenak może być stosowany u osób dorosłych oraz u dzieci powyżej 14. roku życia.
Odpowiednie płukanie gardła jest bardzo ważne dla skutecznego działania leku. W tym celu należy odmierzyć podaną w ulotce ilości preparatu i płukać nim jamę ustną przez 30 – 60 sekund, a następnie wypluć. Zabieg ten wykonuje się 2/3 razy dziennie.
Tabletki na ból gardła
Wiele osób preferuje tabletki do ssania, ze względu na łatwość ich stosowania. Tabletki do ssania na ból gardła mogą zawierać substancje o działaniu:
- antyseptycznym (chlorheksydyna, chlorek cetylopirydyniowy, alkohol 2,4-dichlorobenzylowy, amylometakrezol, chlorchinaldol) – stosowane w infekcjach bakteryjnych i grzybiczych, a niektóre z nich również w infekcjach wirusowych (chlorek cetylopirydyniowy i amylometakrezol);
- miejscowo znieczulającym (lidokaina, benzokaina, heksylorezorcynol) – dzięki swojemu działaniu miejscowo odwrażliwiają zakończenia nerwowe zlokalizowane w błonie śluzowej gardła niwelując ból; najczęściej występują w połączeniach z innymi substancjami przeznaczonymi do uśmierzania bólu gardła i jednoczesnym działaniem przeciwdrobnoustrojowym np. benzokaina z chlorheksydyną, lidokaina z chlorkiem cetylopirydyny, lidokaina z chlorheksydyną;
- przeciwbólowym i przeciwzapalnym (flurbiprofen, salicylan choliny, benzydamina) – substancje te wykazują miejscowe działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, dodatkowo salicylan choliny i benzydamina należą do substancji przeciwbakteryjnych i mogą być stosowane w infekcjach powodowanych przez te drobnoustroje;
- nawilżającym (porost islandzki) – obecna w poroście polisacharydy i kwasy porostowe działają osłaniająco na błonę śluzową gardła zapobiegając jej wysuszeniu, a dodatkowo wykazują działanie przeciwzapalne, dzięki czemu z powodzeniem można stosować je w bólu gardła spowodowanym nadwyrężeniem strun głosowych, suchością czy podrażnieniem.
Spray na gardło
Równie często na ból gardła wybierane są preparaty w postaci sprayu, podawanego bezpośrednio na błonę śluzową gardła. Po naciśnięciu pompki dozującej uwalniana jest zawartość preparatu w postaci mgiełki. Dodatkowo spray na gardło to wygodna i bezpieczna postać do stosowania u dzieci.
W sprayach na ból gardła może znajdować się:
- nanokoloid srebra – stosowany w zakażeniach bakteryjnych i wirusowych, ze względu na swoje antyseptyczne właściwości;
- flurbiprofen – o działaniu przeciwbólowy i przeciwzapalnym,
- chlorheksydyna – działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo.
Domowe sposoby na ból gardła
Oprócz stosowania leków na ból gardła warto wykorzystać też znane od dawna domowe sposoby, które pomogą w złagodzeniu lub zwalczeniu występującej dolegliwości.
W przypadku bólu spowodowanego wysuszeniem błony śluzowej gardła ważne jest, aby zadbać o jego odpowiednie nawilżenie, np. pijąc mleko z miodem lub napar sporządzony z siemienia lnianego. Takie mikstury naturalnie powlekają śluzówkę, zapobiegając utracie wody oraz łagodzą dolegliwości bólowe.
Do nawilżenia gardła świetnie sprawdzą się inhalacje z użyciem roztworu soli fizjologicznej wzbogaconej o kwas hialuronowy lub ektoinę. Nie tylko zapewnią one odpowiedni stopień nawilżenia, ale również oczyszczą drogi oddechowe i wspomogą regenerację błony śluzowej gardła.
Ból gardła – kiedy udać się do lekarza?
Ból gardła, któremu nie towarzyszą żadne inne objawy, mija samoistnie po kilku dniach i nie wymaga dodatkowej konsultacji lekarskiej. Do lekarza należy zgłosić się w przypadku:
- wystąpienia gorączki powyżej 38°C,
- pojawienia się na migdałkach białego nalotu,
- gdy ból gardła utrzymuje się powyżej 7 dni,
- wystąpienia silnego bólu gardła u dziecka poniżej 5. roku życia,
- pojawienia się trudności w oddychaniu i przełykaniu.
Może zainteresować Cię także: 6 sposobów na suchy kaszel
