logo_solinea
b9a1f7c4162a996f291b14163c8bf5aa003a342a

Porost Islandzki. Znasz jego wszystkie właściwości?

  • 14.11.2019
  • Encyklopedia - Wszystkie - Zdrowie

Płucnica islandzka (porost islandzki, tarczownica islandzka, Cetraria islandica) to jedyny porost zamieszczony
w Farmakopei Europejskiej i Farmakopei Polskiej. Surowiec zyskał również akceptację Komisji Europejskiej – wg jej zaleceń, preparaty z porostu islandzkiego stosować można głównie w schorzeniach górnych dróg oddechowych, przebiegających z nadmierną suchością, podrażnieniem błony śluzowej gardła, krtani i suchym kaszlem.

Na kompleksowe działanie farmakologiczne płucnicy islandzkiej wpływa obecność m.in. licheniny, izolicheniny, hemicelulozy, śluzów, soli mineralnych i kwasów organicznych, dla których potwierdzono działanie przeciwdrobnoustrojowe, osłaniające, powlekające i nawilżające błony śluzowe oraz przeciwkaszlowe i wykrztuśne.

Spis treści:
  • długotrwale powleka i chroni błonę śluzową gardła
  • skutecznie łagodzi suchy kaszel i chrypkę
  • bezpieczny dla dzieci od 1. roku życia
online
stacjonarnie
SYROP ISLANDZKI

Porost islandzki – roślina czy grzyb?

Płucnica islandzka (Cetraria islandica (L.) Ach.) to porost z rodzaju płucnic, który występuje niemal we wszystkich szerokościach geograficznych; najczęściej w borealnej i umiarkowanej części półkuli północnej.

Porost islandzki zaliczany jest do plechowców, czyli organizmów wielokomórkowych, których ciało (plecha) nie jest zróżnicowane na tkanki oraz organy. Wyróżnia je dualistyczna natura: to grzyby, które żyją w symbiozach z fotosyntetyzującymi glonami. Porosty mają zdolność do wytwarzania związków o strukturze chemicznej charakterystycznej dla świata glonów lub grzybów, ale niespotykanych w świecie roślin wyższych.

Szerokie spektrum działania plechy płucnicy wynika z obecności wyspecjalizowanych metabolitów roślinnych, należących do różnych klas chemicznych, które determinują jej aktywność farmakologiczną. Tarczownica islandzka posiada monografie w aktualnych edycjach Farmakopei Europejskiej (Ph. Eur. 9th) i Polskiej (FP XI).

Porost islandzki jest surowcem wykorzystywanym od stuleci. Pierwsze wzmianki na jej temat znajdują się w dziełach renesansowego botanika, Valeriusa Cordusa. Preparaty z porostem islandzkim mają szerokie zastosowanie w medycynie ludowej i tradycyjnej, ale posiadają także ugruntowaną pozycję w lecznictwie konwencjonalnym. Do najpopularniejszych należą syropy i pastylki do ssania z powodzeniem stosowane w leczeniu stanów zapalnych błony śluzowej gardła, łagodzeniu suchego kaszlu i chrypki.

cdb82f395c2fe529bcef8db64af943b41b1b7f8e

Porost islandzki – skład chemiczny

Surowcem farmaceutycznym jest wysuszona plecha tarczownicy islandzkiej (Lichen islandicus). Do kluczowych składników surowca należą:

  • kwasy porostowe: kwas fumarowy, kwas fumaroprotocetrarowy, kwas protocetrarowy, kwas cetnarowy, kwas protolichesterynowy, kwas alloprotolichesterynowy, kwas lichesterynowy, kwas fizydowy, kwas usninowy (śladowe ilości);
  • polisacharydy: lichenan (lichenina), izolichenan (izolichenina), celuloza, hemiceluloza;
  • związki śluzowe;
  • karotenoidy;
  • sole mineralne (m.in. jodu, boru, miedzi, krzemu);
  • witaminy (B1, B12).

Porost islandzki – działanie farmakologiczne

Plecha płucnicy zawiera spore ilości kwasu fumaroprotocetrarowego o silnym działaniu przeciwutleniającym i bakteriostatycznym (hamującym wzrost i rozwój bakterii). Zjawisko bakteriostazy jest również skutkiem działania kwasu protocetrarowego (na szczepy Salmonellatyphi).Wśród kwasów porostowych dominuje kwas fumarowy o właściwościach immunomodulujących (stymulujących układ immunologiczny i regulujących odpowiedź odpornościową), stosowany w leczeniu łuszczycy.

Kwas protolichesterynowy należy do najlepiej poznanych i przebadanych związków zawartych w płucnicy islandzkiej. Działa hamująco na wzrost kolonii Helicobacter pylori; jest też skuteczny wobec szczepów:

  • Escherichia coli,
  • Staphylococcus aureus,
  • Pseudomonas aeruginosa,
  • Aeromonas hydrophila,
  • Bacillus cereus,
  • Bacillus subtilis,
  • Listeria monocytogenes.
da555f7ec9ab0d550c119079cdd2559909c98b67

Porost islandzki na kaszel, chrypkę i…

Wyciągi z porostu islandzkiego, dzięki zawartości substancji śluzowych, od lat wykorzystywane są w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych z towarzyszącą suchością oraz podrażnieniem błony śluzowej gardła, krtani i oskrzeli. W tym przypadku właściwości nawilżające i osłaniające wyciągu z Cetraria islandica (i jego skuteczność) potwierdzono w badaniach klinicznych (na ludziach). 

Polisacharydy śluzowe powlekają błonę śluzową górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego warstwą ochronną. Właściwości osłaniająco-pokrywające wykazują głównie lichenina i izolichenina, które izolują śluzówkę przed czynnikami uszkadzającymi.

Preparaty z porostem islandzkim ograniczają podrażnienia receptorów kaszlowych, redukują ilość odruchów kaszlowych, wspomagają regenerację błony śluzowej i zmniejszają stan zapalny. Wyciągi z plechy porostu islandzkiego łagodzą chrypkę i uczucie suchości związane z klimatyzacją. Ze względu na właściwości przeciwzapalne poleca się je po intubacji i zabiegach chirurgii laryngologicznej.

Kwasy porostowe działają także wykrztuśnie i mukolitycznie (rozrzedzają wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych i ułatwiają jej odkrztuszanie).

Preparaty z porostem islandzkim – bezpieczeństwo

Preparaty z płucnicy islandzkiej uważa się za bezpieczne (większość dostępna jest bez recepty jako leki OTC lub suplementy diety). Należy mieć na uwadze, że substancje czynne obecne w preparatach Cetraria islandica mogą modulować wchłanianie leków. W niektórych przypadkach związki aromatyczne tarczownicy islandzkiej mogą przyczyniać się do alergii kontaktowych lub reakcji fototoksycznych.

Nie ma danych nt. bezpieczeństwa stosowania wyciągów z Cetraria islandica u kobiet w ciąży i matek karmiących. Dlatego, według ogólnie przyjętych zasad, w okresie ciąży i laktacji preparaty z porostem islandzkim stosuje się tylko ze wskazań lekarskich.  

Musisz wiedzieć, że porost islandzki skrywa w sobie jeszcze wiele prozdrowotnych właściwości. Opisaliśmy je tutaj. 

Literatura:​
  • Farmakopea Polska wydanie XI (część podstawowa i Suplement), Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Warszawa 2018.
  • Studzińska-Sroka E. (2013). Porosty jako źródło związków aktywnych biologicznie. (Rozprawa doktorska). Poznań: Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
  • Bylka W., Studzińska E. Aktywność immunostymulująca porostów. [W]: Współczesne zagrożenia zdrowotne. Skopińska-Różewska E., Siwicki A.K. (red.). Olsztyn 2009: 231–42.
  • Studzińska E., Witkowska-Banaszczak E., Bylka W. Związki biologicznie aktywne porostów. Herba Polonica. 2008; 1 (54): 79–88.
  • Makuch M., Terlecka P., Makuch M. Zastosowanie lecznicze płucnicy islandzkiej Cetraria islandica (L.). [w]: Właściwości prozdrowotne roślin i ich metabolitów wtórnych. Maciąg M., Maciąg K. (red.). Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, Lublin 2018: 49–56.
  • Kohlmünzer S. Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
  • Świerczyński J., Śledziński T. Metaboliczna i regulacyjna rola syntazy kwasów tłuszczowych. Postępy Biochemii. 2012; 58 (2): 175–185.
  • Smolińska D., Tajer A., Stebel A. Współczesne spojrzenie na właściwości lecznicze płucnicy islandzkiej Cetraria islandica (L.) Ach. Annales Academiae Medicae Silesiensis. 2012; 66 (4): 56–63.
  • Podlewski J., Chwalibogowska-Podlewska A., Członkowski A. (red.). Leki Współczesnej Terapii. Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2010.
  • Studzińska-Sroka E., Bylka W. Porost islandzki – związki czynne, aktywność biologiczna. Farmaceutyczny Przegląd Naukowy. 2010; 7: 23–27.
  • Dudziec A., Zielińska-Pisklak M. Właściwości farmakologiczne i zastosowanie porostu islandzkiego (Lichen islandicus) w medycynie. Terapia. 2015; 9 (328): 67-70.
  • Studzińska-Sroka E. Historia badań nad porostami. Nowiny Lekarskie. 2008; 77 (5): 367–372.
  • Krajewska J. Właściwości lecznicze porostu islandzkiego. Lek w Polsce. 2015; 1 (25): 52–56.
  • Studzińska-Sroka E. Aktywność przeciw-drobnoustrojowa metabolitów wtórnych porostów. Postępy Fitoterapii. 2010; 1: 23–29.
  • Assessment report on Cetraria islandica (L.) Acharius s.l., thallus, Committee on Herbal Medicinal Products. European Medicines Agency 2014.

PODOBNE WPISY

Solinea

Poznaj nasze produkty

Wszystkie produkty

Więcej o nas:

Poprzedni
Następny