Historyczne zapisy sugerują, że propolis stosowany był już w V wieku p.n.e., ale dopiero w XIX zaczęto przyglądać mu się bliżej. W tym czasie naukowcy poznali skład propolisów występujących na różnych obszarach geograficznych,
a z czasem również odkryli jego liczne właściwości i sposoby zastosowania w lecznictwie.
Propolis, znany również jako kit pszczeli, to wytwarzana przez pszczoły mieszanina, zawierająca zebrane z roślin substancje żywicowe oraz enzymy, pyłki i woski. Jego nazwa pochodzi od greckich słów oznaczających (pro) „przed” i (polis) „miasto”, co tłumaczone jest jako przedmurze miasta i ma związek z głównym wykorzystaniem kitu przez te owady.
Dla pszczół bowiem, tak dawniej jak i dziś, propolis jest materiałem budulcowym ula. Służy między innymi do uszczelniania powstałych szpar, łatania uszkodzeń czy pęknięć, a także regulowania wielkości wejścia. Dodatkowo propolis wykorzystywany jest do powlekania ciał martwych intruzów dostających się do ula i mogących wydzielać szkodliwe związki będące przyczyną wielu infekcji. W przypadku szkodników o większych gabarytach np. nornic, pokryte propolisem ciała mogą ulegać mumifikacji.
Propolis produkowany jest przez pszczoły miodne należące do gatunku Apis oraz przez pszczoły bezżądłowe, które występują na różnych kontynentach i w różnych strefach klimatycznych. Z tego względu skład propolisu różni się w zależności od pochodzenia geograficznego. Dodatkowo różnice w składzie są powodowane żywicami zbieranymi z różnych rodzajów roślin.
W skład propolisu wchodzi ok 300 związków. Za główne składniki propolisu uważa się:
Dodatkowo w składzie propolisów znaleźć się mogą: kwasy cynamonowe, glicerydy, estry kwasu kawowego, olejki eteryczne, a także białka, aminokwasy, cukry, makro- i mikroelementy (np. sód, wapń, żelazo, mangan, krzem, magnez, cynk, selen, potas, miedź) oraz witaminy z grupy B – B1, B2, B6, witamina C i witamina E. Pomimo zróżnicowanego składu propolisów, posiadają one takie same właściwości.
Kit pszczeli wykazuje działania:
przeciwzapalne – obecność flawonoidów i terpenoidów zmniejszają wytwarzanie leukotrienów i prostaglandyn, biorących udział w powstawaniu stanu zapalnego, a także jego mediatorów tj. interleukin, tlenku azotu.
Pomimo wielokierunkowego działania propolisu, tylko niektóre jego właściwości wykorzystywane są obecnie w lecznictwie. Jednym z nich jest zdolność immunomodulacyjna, czyli wpływ propolisu na układ odpornościowy poprzez pośrednią aktywację makrofagów odpowiedzialnych za pochłanianie i niszczenie chorobotwórczych drobnoustrojów tj. bakterii i wirusów. Przyczynia się on również do zwiększania produkcji przeciwciał oraz wzmocnienia odporności komórkowej. Z tego względu propolis wykorzystywany jest w preparatach na odporność, mających na celu wzmocnienie układu immunologicznego, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, postaci tabletek do ssania, syropów i kropli doustnych. Preparaty te mogą być wzbogacone w witaminę C, selen oraz cynk, co dodatkowo wpływa na wzmocnienie odporności.
Bardzo często wykorzystywane jest również działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne propolisu, które wspomaga leczenie infekcji obejmujących błonę śluzową gardła. Dlatego też kit pszczeli jest składnikiem tabletek do ssania oraz aerozoli na gardło. Znajdziemy go też w preparatach stomatologicznych, w postaci roztworów do higieny jamy ustnej.
Propolis zawierający związki polifenolowe wykazujące właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwutleniające wykorzystywany jest także w maściach ułatwiających gojenie ran. Ogranicza dostęp drobnoustrojów do powierzchni uszkodzonej skóry oraz usuwa wolne rodniki pojawiające się w wyniku oparzeń. Również w procesie gojenia ran istotne znaczenie ma działanie przeciwzapalne związków propolisu, gdyż uwolnione mediatory stanu zapalnego podczas uszkodzenia tkanki wywołują zapalenie, które spowalnia regenerację. Maść zawierającą w składzie propolis można stosować na rany powstałe w wyniku uszkodzenia mechanicznego, oparzenia, owrzodzenia, łuszczycy, trądziku, a także przy występującym świądzie odbytu.
Naturalne pochodzenie kitu pszczelego pozwala na stosowanie go u dorosłych, osób starszych, dzieci, a nawet kobiet w ciąży, dla których istnieją specjalne produkty zawierające propolis. Również jako surowiec naturalny nie ma ograniczeń co do czasu jego stosowania, jednak posiada silny potencjał alergizujący i może doprowadzić do rozwoju alergii.
Używając aptecznych preparatów zawierających dodatki innych związków, zawsze należy zwrócić uwagę na czas kuracji zalecany przez producenta!
Może zainteresować Cię również: Naturalny sposób na przeziębienie i grypę: MIÓD MANUKA
Polifenole to jedne z najcenniejszych składników naszej diety, które można znaleźć w niektórych roślinach. Ze względu na swoje właściwości są naturalnymi przeciwutleniaczami – wspierają walkę
Dłonie przez większość czasu narażone są na działanie czynników zewnętrznych. Zimne powietrze na przemian z ciepłymi podmuchami, czasami nagle padający śnieg lub marznący deszcz przeplatany
Mamy wiosnę! Wyczekiwana przez wielu z nas pora roku niestety może być okresem męczarni dla wszystkich tych, którym dokucza sezonowa alergia. Alergicy niemal zmuszeni są wówczas