- Zespół suchego oka wiąże się z zaburzonym powstawaniem lub nieprawidłowym składem filmu łzowego.
- Objawia się pieczeniem i suchością oczu, uczuciem piasku po powiekami, kłuciem i uciskiem w oczach, uczuciem ciężkości powiem i zmęczeniem oczu.
- Nieleczony zespół suchego oka może prowadzić do uszkodzenia nabłonka gałki oczne i upośledzenia widzenia.
- Sprawdź, co stosować, aby mieć zdrowe oczy!
Czym jest zespół suchego oka?
Jednym z ważnych elementów budowy oka jest film łzowy, wytwarzany przez liczne gruczoły znajdujące się w obrębie gałki ocznej. Zaburzenie jego wytwarzania lub zmiana składu może prowadzić do rozwoju choroby określanej jako zespół suchego oka (ZSO), która w konsekwencji prowadzi do uszkodzenia nabłonka gałki ocznej i upośledzenie widzenia.
Prawidłowy film łzowy składa się z trzech warstw, gdzie każda produkowana jest przez inne gruczoły oraz pełni określone funkcje. W kolejności od powierzchni oka znajdują się:
- warstwa śluzowa – produkowana jest przez gruczoły Molla i Krase’a oraz komórki kubkowe. W jej skład wchodzą glikoproteiny tj. mucyna, która odpowiada za utrzymanie całego filmu łzowego na powierzchni gałki ocznej;
- warstwa wodna – w składzie znajduje się głównie woda oraz białka, sole mineralne i substancje antybakteryjne. Powstaje ona w wyniku działania gruczołów łzowych, a jej zadaniem jest wypłukiwanie zanieczyszczeń pochodzących ze środowiska zewnętrznego oraz unieszkodliwianie drobnoustrojów prowadzących do rozwoju zakażenia;
- warstwa tłuszczowa – ostatnia, najbardziej zewnętrzna warstwa filmu łzowego, produkowana przez gruczoły tarczkowe Meiboma. Dzięki obecności cholesterolu i wosków chroni ona oko przed wysychaniem, zapobiega parowaniu wody oraz natłuszcza oko, zmniejszając tarcie pomiędzy powieką a powierzchnią gałki.
Dodatkowo w składzie filmu łzowego znajdują się czynniki wzrostu, witaminy oraz fibronektyna.
Zespół suchego oka – przyczyny
Główną przyczyną występowania zespołu suchego oka jest uszkodzenie gruczołów produkujących film łzowy lub ich całkowity zanik, które mogą być spowodowane:
- chorobami immunologicznymi tj. nadczynność tarczycy, chłoniak, zapalenie gruczołu tarczowego, zespół Sjögrena),
- chorobami nowotworowymi,
- zabiegami operacyjnymi oczu np. laserowa korekcja wzroku, zabieg usuwania zaćmy;
- niedoborem witaminy A, wpływającej na zmniejszoną ilość mucyny w warstwie śluzowej;
- wrodzonym upośledzeniem czynności gruczołów łzowych,
- uszkodzeniami mechanicznymi oczu,
- przyjmowaniem leków np. beta-adrenolityków (zmniejszają ciśnienie krwi), leków psychotropowych, leków przeciwhistaminowych wpływających na receptory H1, leków antyarytmicznych, cytostatyków.
Również coraz częstszą przyczyną rozwoju zespołu suchego oka jest nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych takich jak telewizor, komputer, tablet czy telefon, które powodują zmniejszenie częstości mrugania i w efekcie braku rozprowadzania wytwarzanego filmu łzowego na powierzchni oka.
Zespół suchego oka – objawy
Zespół suchego oka objawia się pieczeniem oczu, suchością opisywaną jako uczucie piasku pod powiekami, kłuciem i uciskiem w oczach, uczuciem ciężkości powiek, zmęczeniem oczu oraz niewyraźnym widzeniem. Dodatkowo występować może surowicza wydzielina z oka, a także zaczerwienienie gałki ocznej.
Objawy te nasilają się szczególnie zimą, kiedy to suche powietrze z grzejników podrażnia i wysusza film łzowy na powierzchni gałki ocznej oraz latem, gdy powietrze jest suche i gorące, a w pomieszczeniach działają klimatyzacje.
Zespół suchego oka – leczenie
Obecnie leczenie zespołu suchego oka polega na łagodzeniu występujących objawów tj. suchości oczu. W tym celu stosuje się krople lub maści do oczu, które poprzez zawarte w nich substancje utrzymują się na powierzchni gałki ocznej, zapewniając jej stałe nawodnienie i zabezpieczają przed wysychaniem. Krople do oczu stosowane w ZSO nazywane są potocznie „sztucznymi łzami”, ze względu na zbliżoną do naturalnego filmu łzowego zawartość substancji.
W składzie preparatów do oczu (maści, krople) znajdują się substancje nawilżające takie jak: hialuronian sodu czy glikol polietylenowy, a także substancje wielkocząsteczkowe zwiększające lepkość, dzięki którym produkt utrzymuje się na powierzchni gałki np. hydroksyetyloceluloza, metyloceluloza, alkohol poliwinylowy.
Jak dbać o oczy mając zespół suchego oka?
Oprócz stosowania kropli czy maści nawilżający ważne jest również odpowiednie dbanie o nasze oczy. Oto kilka porad, które warto wdrożyć w występującym zespole suchego oka:
- stosuj dietę bogatą w kwasy omega-3 i omega-6, a także witaminę A, gdyż to jej niedobór powoduje suchość oczu,
- jeśli to możliwe ogranicz korzystanie z ekranów urządzeń elektronicznych lub rób regularne przerwy, dając oczom możliwość odpoczynku,
- unikaj bezpośredniego działania strumienia powietrza na oczy,
- unikaj przebywania w zadymionych pomieszczeniach np. palarniach,
- pamiętaj o regularnych wizytach u okulisty, w celu kontrolowania stanu oczu.
Może zainteresować Cię także: Dieta dla zdrowych oczu. Jak dbać o wzrok? O tym musisz pamiętać!
