Adaptogeny – co to?
Adaptogeny to grupa roślin i ziół, które, regularnie stosowane zwiększają odporność psychiczną oraz wydolność organizmu. Co ciekawe, wykorzystywano je od tysięcy lat, ale samo pojęcie znane jako „adaptogen” opracował sowiecki uczony, Nikołaj Łazarjew, gdy badał wpływ naturalnych środków na organizmy żołnierzy. Zauważył, że niektóre z roślin dzięki zawartym w nich substancjom potrafią wydatnie podnieść pewne cechy psychofizyczne danej osoby.
Ponieważ owe zioła i rośliny pozwalały niejako dostosować się do skrajnie stresogennego środowiska zewnętrznego, sowiecki uczony nazwał je właśnie adaptogenami (od łac. adaptare – dostosować się).
Jak wpływają na organizm?
Pobudzająco, mobilizująco, ale także „odświeżająco”. Tak w skrócie można określić wspólne cechy większości adaptogenów. Bardzo istotne jest to, że, jako substancje naturalne nie powodują skutków ubocznych. Co prawda niektóre z adaptogenów mogą mieć zbyt intensywny wpływ na pewne osoby, ale zazwyczaj dotyczy to tylko żeń-szenia – to właśnie ta roślina jest najbardziej znanym adaptogenem.
Z racji tego, iż adaptogeny są ekstraktami lub odwarami ziół, należy je stosować regularnie i w dłuższym okresie czasu. Warto jednak poczekać cierpliwie, ponieważ mogą mieć naprawdę zbawienny wpływ na organizm. Niektóre są bardzo pomocne w leczeniu depresji, inne zapobiegają atakom paniki lub lękom, a są jeszcze takie, które sprawiają, że umysł staje się ostry jak brzytwa, a układ mięśniowy pracuje, jak należy.
W zasadzie każda strefa klimatyczna „dysponuje” swoimi własnymi roślinami, które są doskonałymi adaptogenami. Niestety nie wszystkie rosną pod ręką. Na szczęście mamy przecież XXI wiek i dzięki postępom medycyny możemy sięgnąć po cały zestaw świetnie dobranych adaptogenów, w postaci suplementów. Tutaj omówimy te, które bez problemu można zdobyć w naszym kraju i których działanie zostało potwierdzone badaniami.
Najskuteczniejsze adaptogeny
Żeń-szeń azjatycki (Panax ginseng)
To właśnie ten adaptogen jako pierwszy badał Łazarjew. Co ciekawe, nie rośnie on w Rosji, ale w Chinach.
Żeń-szeń jest chyba jednocześnie najdokładniej zbadaną rośliną o cechach adaptogenicznych. Świetny podczas depresji, doskonale usprawnia pamięć osób chorych na Alzheimera i jest namiętnie wykorzystywany w sporcie zawodowym. Zwłaszcza sporty walk oraz dyscypliny wytrzymałościowe są obfite w fanów tego charakterystycznego korzenia.
Żeń-szeń syberyjski
Całkowicie inny rodzaj rośliny, niż wspomniany powyżej król adaptogenów. Otóż Łazarjew badając krajową florę odkrył, że w Rosji rośnie korzeń, który ma równie cenne właściwości, jak Panax ginseng. Począwszy od lat 60’ XX wieku sowiecka lekkoatletyka wprost hołubiła ten rodzaj żeń-szenia – niesamowicie poprawiał wydolność tlenową sportowców, zapobiegał zmęczeniu oraz wspierał wydatnie procesy regeneracyjne, zwłaszcza w sportach siłowych. Badania wykazały, że żeń-szeń syberyjski świetnie niweluje stres.
Różeniec górski (Rhodiola rosea)
Niepozorny krzew rosnący w skalnych załomach ma potężne działanie prozdrowotne. Jak pomaga? Kompleksowo – chroni neurony przed degeneracją, organizm przed stresem oksydacyjnym, a także zwiększa poziomy serotoniny. Osoby trenujące biegi lub sporty siłowe docenią zbawienny wpływ różeńca na układ mięśniowy oraz oddychania.
Cytryniec chiński (Schisandra chinensis)
Potężna roślinka używana w celu naturalnego podniesienia odporności organizmu na stres oraz usprawnienia wentylacji płucnej. Kolarze, maratończycy, ale także piłkarze i bokserzy – to wśród tych przedstawicieli świata sportu cytryniec ma żelazne miejsce w szafce treningowej. Pomaga także w stabilizacji pracy jelit i żołądka oraz świetnie zapobiega problemom z zaśnięciem. I do tego nie ma żadnych skutków ubocznych.
Lukrecja (Glycyrrhiza L.)
Popularnie stosowana jako przyprawa oraz składnik wielu mieszanek herbat, lukrecja ma także potężne działanie lecznicze. Słodkim, specyficzny smak i czarny kolor kryją w sobie zestaw substancji o działaniu przeciwzapalnym, które świetnie radzą sobie z wirusami. Do tego lukrecja świetnie usprawnia nadnercza. Jest to jeden z tych adaptogenów, który najpełniej wykorzystuje swoje możliwości w połączeniu z innymi. Ciekawostką może być fakt, że lukrecja doskonale regeneruje mięśnie oraz zwiększa ich siłę (działanie anaboliczne).
Ashwagandha (Withania somnifera)
Skoro żeń-szeń azjatycki nazywa się królem adaptogenów to ta roślinka z pewnością zasługuje na tytuł królowej. Jest obecnie bardzo popularna, a dzięki niej także i inne, mniej znane jej ziołowe koleżanki (jak np. różeniec). Jak działa ashwagandha? Wszechstronnie – pomaga w stanach niepokoju, hartuje układ odpornościowy, w tym psychikę, jak i wydatnie poprawia nastrój regulując układ hormonalny.
Czy adaptogeny są bezpieczne?
Jakkolwiek adaptogeny to rośliny lub naturalne substancje z nich pochodzące, należy pamiętać, iż niektóre mogą być niewskazane dla pewnej grupy ludzi. Uważać powinni generalnie wysokociśnieniowcy, ponieważ adaptogeny mają, jak zostało wspomniane na początku, działanie stymulujące (żeń-szeń i lukrecja). Należy także ostrożnie stosować je przy zażywaniu leków mających wpływ na krzepliwość krwi.
Adaptogeny mogą być wydatnym wsparciem zdrowia każdego, kto regularnie zajmuje się sportem lub pełni odpowiedzialne i stresujące funkcje zawodowe. Coraz częściej sięgają po nie policjanci, medycy, strażacy, a nawet studenci, którzy jako pierwszy masowy klient zauważyli ich pozytywne działanie na funkcje kognitywne.
Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś i Ty po nie sięgnął/a.
Może zainteresować Cię także: Kolagen do picia – dlaczego warto go stosować?
