Alergiczne zapalenie spojówek – objawy, rodzaje, leczenie Alergia (w tym alergia oczna)...
Czytaj dalej...
Czarny bez to jeden z najpopularniejszych surowców zielarskich. To zdumiewające, że roślina o tylu prozdrowotnych właściwościach jest tak pospolita w naszym obszarze geograficznym. Jak rozpoznać czarny bez? Kiedy najlepiej go zbierać? I jakie właściwości ma syrop z kwiatu czarnego bzu, a jakie z owocu?
Czarny bez (Sambucus nigra) to pospolita roślina, która rośnie dziko na obrzeżach dróg, w lasach i na polach. Jest często wykorzystywany jako ozdoba w przydomowych ogródkach. A także w celach spożywczych – do produkcji soków, win, nalewek czy dżemów.
Czarny bez jest uprawiany już od średniowiecza. Z tego względu na przestrzeni lat został sprowadzony przez człowieka właściwie we wszystkie rejony świata. Jednak przypuszcza się, że jego naturalny obszar występowania to Europa Środkowa.
To krzew (rzadziej drzewo) o kulistym kształcie. Może osiągnąć do 10 m wysokości. Pędy bzu są gładkie, szarobrązowe,
a w środku mają biały rdzeń. Liście mają owalny kształt i ząbkowane brzegi. Kwiaty bzu czarnego są drobne, kremowobiałe, ułożone w płaski kwiatostan o średnicy 10-20 cm. Każdy taki kwiatostan ma 5 głównych gałązek z kwiatami. I w takim też układzie rozwijają się potem kuliste owoce. Z początku są zielonkawe, a z czasem przyjmują mocną, fioletowoczarną barwę.
Czarny bez kwitnie krótko – jedynie w czerwcu i lipcu. Wokół rośliny roznosi się wtedy przepiękny, słodki, intensywny zapach, którego nie sposób pomylić z żadnym innym. Z kolei owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września.
Dwa najważniejsze surowce pozyskiwane z czarnego bzu to owoce oraz kwiaty. Różnią się one zawartością składników aktywnych, przez co wykazują nieco inne działanie.
Najważniejsze składniki aktywne kwiatów czarnego bzu to polifenole (głównie kwas chlorogenowy, rutyna i kwercetyna). To związki, które działają antyoksydacyjnie. Oznacza to, że wyłapują wolne rodniki tlenowe, które są potencjalną przyczyną wielu chorób, np. nowotworów, schorzeń autoimmunologicznych czy chorób serca.
Polifenole w kwiatach czarnego bzu działają też m.in. napotnie, moczopędnie i rozkurczowo. Oprócz tego surowiec ten działa wykrztuśnie, ze względu na obecność triterpenów. Kwiaty zawierają też garbniki, sterole i olejek eteryczny.
W jednym z badań wyciąg z kwiatów czarnego bzu obniżył poziom cukru we krwi. Ponadto nalewka z kwiatu czarnego bzu działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Kwiaty czarnego bzu należy zbierać na początku ich okresu kwitnienia, w słoneczną i suchą pogodę.
W owocach podobnie jak w kwiatach pierwsze skrzypce grają polifenole. Przy czym tutaj ich głównym przedstawicielem są antocyjany, które odpowiadają za mocną barwę owoców. Wykazano, że polifenole z owoców czarnego bzu działają przeciwwirusowo, napotnie, a w większych dawkach przeczyszczająco.
Owoce zawierają też kwasy organiczne, garbniki i olejek eteryczny. Dodatkowo są źródłem witamin z grupy B, a także witaminy C.
Ekstrakt z owoców bzu czarnego stymuluje układ odpornościowy i to zarówno u osób chorych, jak i zdrowych. Z kolei sok z czarnego bzu w jednym z przeprowadzonych badań pomógł obniżyć poziom cholesterolu i lipidów we krwi.
W niedojrzałych owocach czarnego bzu występuje sambunigryna, która drażni przewód pokarmowy, wywołując nudności
i biegunki. Dlatego najlepiej zbierać je we wrześniu lub nawet październiku. Suszenie i obróbka termiczna neutralizują sambunigrynę, więc przetwory i preparaty z czarnym bzem są bezpieczne.
Czarny bez jest przede wszystkim stosowany zarówno do profilaktyki, jak i leczenia infekcji. Zarówno owoce, jak i kwiaty zwalczają drobnoustroje – bakterie i wirusy. W leczeniu przeziębienia pomaga też działanie napotne i wykrztuśne. Owoce czarnego bzu są ponadto źródłem witaminy C, której również potrzebuje osłabiony chorobą organizm.
Co więcej, dzięki działaniu na układ immunologiczny, syrop z czarnego bzu dla dzieci pomaga wzmacniać odporność
w sezonie jesienno-zimowym. Przyspiesza też powrót do formy po przebytej infekcji.
Ze względu na efekt moczopędny i spazmolityczny czarny bez może być pomocny w stanach zapalnych układu moczowego.
Sok z czarnego bzu może wspomóc też leczenie chorób przewlekłych. Wynika to z jego korzystnego wpływu na poziom cukru i cholesterolu we krwi, a także z działania antyoksydacyjnego.
W przypadku suplementów diety bardzo ważna jest standaryzacja użytych w nim surowców. Polega ona na dokładnym określeniu stężenia substancji aktywnych w ekstrakcie roślinnym. Za działanie rośliny odpowiadają konkretne związki chemiczne. Dlatego, żeby suplement działał, musi zawierać odpowiednią ilość tych związków. Ekstrakty z czarnego bzu standaryzuje się najczęściej na zawartość polifenoli.
W aptekach dostępne są syropy, tabletki, herbatki i soki z czarnego bzu. Większość preparatów dla dzieci jest w postaci syropów. Są wygodne i łatwe do podania. Niestety wiele syropów z czarnego bzu dla dzieci zawiera w składzie spore ilości cukru. Na szczęście można też znaleźć takie, które są słodzone innymi, zdrowszymi substancjami.
Niektóre preparaty z czarnym bzem mają dodatkowe składniki aktywne, które wspomagają jego działanie. To mogą być:
Zwróć też uwagę na wydajność suplementu diety. Dawkowanie niektórych wymaga podawania nawet 45 ml syropu dziennie! Podczas gdy w butelce znajduje się go 100 ml. Poszukaj preparatu, który jest bardziej skoncentrowany. Dzięki temu porcje dzienne są niewielkie, a opakowanie starczy na dłużej.
Preparaty z czarnym bzem można wykonać samodzielnie. Czy to sok z owoców, czy syrop z kwiatu czarnego bzu, wszystkie te przetwory będą miały cenne polifenole. A jeśli wolisz gotowy preparat z apteki, zwróć uwagę na jego jakość.
Może zainteresować Cię także: Ectodose roztwór do inhalacji z ektoiną bez recepty, nowe opakowanie
Alergiczne zapalenie spojówek – objawy, rodzaje, leczenie Alergia (w tym alergia oczna)...
Czytaj dalej...
Jedną z największych tajemnic nowego koronawirusa SARS-CoV-2 jest to, dlaczego u większości...
Czytaj dalej...
Borówka amerykańska to słodki owoc, który nie wymaga mycia ani obierania. Ze...
Czytaj dalej...