- Każdej kobiecie w ciąży zalecana jest suplementacja witaminy D, kwasu foliowego, kwasu DHA i jodu.
- Witaminy w ciąży najlepiej zacząć przyjmować już na kilka miesięcy przed planowaną ciążą lub od momentu dowiedzenia się o niej.
- Zgodnie z najnowszymi wytycznymi PTGiP (marzec 2024) dotyczącymi suplementacji kwasu foliowego, obecnie zalecane jest przyjmowanie jego aktywnej formy – soli 5-metylotetrahydrofolianu (5-MTHF)
- Poznaj preparat, który kompleksowo dostarcza wszystkie niezbędne witaminy w ciąży i zawiera aktywną formię kwasu foliowego.
Czy warto brać witaminy w ciąży?
Tak jak zdrowy człowiek, tak i rozwijające się w organizmie matki dziecko do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju potrzebuje wielu związków, minerałów oraz witamin. Aby zapewnić mu wszystkie niezbędne w tym okresie substancje, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na odpowiednią dietę, dzięki której jesteśmy w stanie dostarczyć naszemu maluszkowi większość niezbędnych elementów.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w stanowisku z 2016 roku określa, że przyjmowanie suplementów wielowitaminowych przez wszystkie kobiety ciężarne nie jest zalecane, gdyż podstawowym źródłem składników powinna być dobrze dobrana dieta. Niestety nie zawsze samą dietą jesteśmy w stanie dostarczyć wszystkich związków. Ze względu na położenie geograficzne Polski, a także niedobory niektórych związków u większości osób, zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) podczas ciąży warto dodatkowo suplementować preparaty witaminowe, aby uzupełnić niedobory poszczególnych składników.
Co jeśli nie biorę witamin w ciąży?
Nie wszystkie witaminy w ciąży są zaleca każdej ciężarnej. Kobiety, które przed zajściem w ciążę wykonywały regularne badania krwi i uzupełniały niedobory witamin, mogą nie potrzebować suplementacji ich wszystkich. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem i porozmawiać, które z nich przyjmować.
Witaminy w ciąży, które bezwzględnie powinny być stosowane przez wszystkie ciężarne i znalazły się w wytycznych PTGiP to witamina D, kwas DHA, kwas foliowy oraz jod.
Od kiedy brać witaminy w ciąży?
Witaminy w ciąży najlepiej zacząć przyjmować już na kilka miesięcy przed planowaną ciążą lub od momentu dowiedzenia się o niej. Niektóre związki, takie jak witamina D3 czy kwas foliowy, biorą udział w prawidłowym kształtowaniu organizmu dziecka już od pierwszych dni, dlatego ważne jest rozpoczęcie przyjmowania niektórych substancji na jak najwcześniejszym etapie ciąży.
Jakie witaminy w ciąży są kluczowe?
Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) kluczowe witaminy w ciąży to witamina D, kwas foliowy, kwasy DHA i jod
Niektóre rekomendacje zalecają również dodatkowo suplementację żelaza. Według zgromadzonych dotychczas informacji o szkodliwości nadmiaru żelaza u kobiet ciężarnych przyjmowanie żelaza nie jest zalecane u każdej kobiety. Decyzję o jego suplementacji podejmuje lekarz w przypadku występującego niedoboru.
Dowiedz się więcej: Żelazo w ciąży – kiedy i jak je przyjmować? Skutki niedoboru żelaza w ciąży
Kwas foliowy w ciąży
- budowy układu nerwowego,
- syntezy kwasów nukleinowych będących składnikami DNA,
- wytwarzania elementów układu krwionośnego – czerwonych krwinek,
- prawidłowej budowy cewy nerwowej (tkanka, z której rozwija się rdzeń kręgowy i układ nerwowy).
Kwas foliowy w organizmie bierze głównie udział w regulacji podziału komórek układu nerwowego, pokarmowego i krwiotwórczego. Po dostaniu się do organizmu ulega licznym przemianom do aktywnej formy 5-metylotetrahydrofolianu (5-MTHF) odpowiadającej za wielokierunkowe działanie. To właśnie aktywna forma folianu transportowana jest wraz z krwią do łożyska, gdzie następnie wnika do wnętrza i bierze udział w procesach:
Niedobór kwasu foliowego u kobiet w ciąży może skutkować anemią, a u płodu prowadzić do zaburzenia rozwoju układu nerwowego, wad serca oraz wad układu moczowego. Niestety również nadmiar kwasu foliowego może powodować liczne zaburzenia, wywołać alergie pokarmowe, zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia astmy, autyzmu, a także mutacji genetycznych u płodu na wczesnym etapie ciąży.
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników w marcu 2024 r. wydało nowe, zaktualizowane rekomendacje odnośnie suplementacji kwasu foliowego. Obecnie zalecane jest przyjmowanie kwasu foliowego w jego aktywnej postaci – soli 5-metylotetrahydrofolianu (5-MTHF) w dawkach:
- w okresie przed ciążą: 400 mcg 5-MTHF i 400 mcg kwasu foliowego;
- w okresie ciąży: 800 mcg 5-MTHF;
- w okresie laktacji: 800 mcg 5-MTHF.
Przyjmowanie aktywnej formy kwasu foliowego pozwala omijać skomplikowany proces przemiany, zwiększając tym samym ilość wchłaniającą się w jelicie cienkim do krwioobiegu.Dodatkowo stanowi rozwiązanie problemu u kobiet z mutacją gnu MTHFR. Gen ten odpowiada za kodowanie wytwarzania enzymu biorącego udział w szlaku przemian kwasu foliowego. Jego mutacja wiąże się ze zmniejszoną wchłanialnością m.in. folianów. Przyjmowanie już aktywnej formy pozwala na pominięcie procesu aktywacji i udziału niesprawnego genu, a w konsekwencji wchłonięcie odpowiedniej ilości folianów oraz utrzymanie ich na prawidłowym poziomie.
Witamina D w ciąży
Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jako jedyna wytwarzana jest w organizmie z cholesterolu pod wpływem promieni słonecznych. Taka forma jest jednak nieaktywna, dlatego w wątrobie i nerkach zostaje poddana dalszym procesom. W ten sposób otrzymywana jest najaktywniejsza forma: kalcytriol.W organizmie witamina D bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, zwiększa wchłanianie wapnia i jonów fosforanowych w jelicie cienkim oraz utrzymuje odpowiednie proporcje pomiędzy nimi. Wapń i fosfor biorą udział w budowie kości, zwiększając ich mineralizację, trwałość oraz utrzymują prawidłową gęstość. Również biorą udział w procesach odpornościowych. U płodu witamina D bierze udział w budowie kości, zwiększając wchłanianie wapnia.
Dzienna dawka witaminy D3 przyjmowana przez kobiety ciężarne powinna wynosić minimum 2000 j.m. Takie same dawki powinny przyjmować kobiety planujące ciążę, a także karmiące piersią. Najlepszym sposobem na dostarczanie witaminy D jest przebywanie na słońcu. Ze względu na położenie geograficzne Polski osiągnięcie pożądanego stężenia w organizmie jest możliwe jedynie od maja do września, podczas przebywania na słońcu w godzinach między 10.00 a 15.00 z odkrytymi ramionami i podudziami przez minimum 15 minut. Nie zawsze jest to jednak możliwe, dlatego zaleca się dodatkową suplementację – szczególnie kobietom w okresie ciąży.
Niedobór witaminy D może prowadzić:
- u kobiety w ciąży do obniżenia odporności, stanu przedrzucawkowego, cukrzycy, osłabienia kości;
- u dziecka do wystąpienia krzywicy jeszcze w trakcie życia płodowego, obniżeniem gęstości kości.
Kwas DHA w ciąży
Kwasy DHA (kwas dokozaheksaenowy) w organizmie jako lipidy biorą udział w budowie błon biologicznych wszystkich komórek. Szczególną rolę odgrywają w budowie komórek nerwowych.W kształtującym się układzie nerwowym płodu kwas DHD bierze udział w tworzeniu komórek nerwowych (nadają im plastyczność i wytrzymałość), zapewniając w późniejszym etapie życia prawidłowe przesyłanie impulsów nerwowych. Odpowiada również za prawidłowy rozwój mózgu, rozwój psychomotoryczny, a także zapewnia prawidłowe widzenie (stanowi składnik komórek nerwu wzrokowego). Rekomendowana przez PTGiP dzienna dawka DHA powinna wynosić co najmniej 200 mg na dobę.
Kwasy DHA umieszczane w preparatach mogą pochodzić z dwóch źródeł: ryb lub alg morskich. Wybierając preparat do suplementacji w ciąży, warto zapoznać się z ich pochodzeniem. O wiele bezpieczniejszym wyborem będą kwasy DHA pochodzące z alg morskich. Dlaczego? Ryby żyjące w wodzie narażone są na wiele zanieczyszczeń – w tym dioksynami i metalami ciężkimi, które dostając się do płodu, mogą stanowić zagrożenie dla prawidłowego rozwoju, a nawet życia. W przypadku alg nie ma możliwości wystąpienia zanieczyszczeń dioksynami i metalami ciężkimi, ponieważ hodowane są w sterylnych i czystych mikrobiologicznie warunkach, zgodnych ze standardami ISO czy Światowej Organizacji EPA – są bezpieczne dla alergików oraz posiadają neutralny smak i zapach.
Jod w ciąży
Jod w organizmie bierze udział w produkcji hormonów tarczycy, a dokładnie tyroksyny T4 i trójjodotyroniny T3, które są odpowiedzialne za:
- regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej,
- budowę komórek nerwowych,
- prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
- termoregulację.
Niedobór jodu w okresie ciąży może przyczynić się u dziecka do zaburzeń przewodzenia impulsów nerwowych na skutek braku wytwarzania osłonki mielinowej, upośledzenia umysłowego, zaburzenia słuchu lub jego całkowitego braku, niedoczynności tarczycy, zaburzeń procesów regulacji, a u kobiet do przedwczesnego porodu lub nawet poronienia.
Ze względu na zwiększone zapotrzebowanie jodu w okresie ciąży, ale również zwiększone wydalanie z moczem, zaleca się przyjmować od 150 do 200 mcg jodu na dobę.
Dowiedz się więcej: Jod w ciąży – zapotrzebowanie, niedobór, źródła. Co warto wiedzieć o tym mikroelemencie?
Jak długo brać witaminy w ciąży?
Witaminy w ciąży należy suplementować przez cały okres jej trwania, aby zapewnić rozwijającemu się maluchowi odpowiednie ilości związków. Przyjmowanie ich zaleca się również w okresie laktacji, kiedy to wraz z mlekiem trafiają do organizmu dziecka.
Może zainteresować Cię także: Rozejście blizny po cesarskim cięciu – co to oznacza?
