Co się dzieje z wątrobą po alkoholu?
Przewlekłe nadużywanie alkoholu powoduje rozwój alkoholowej choroby wątroby. Można w niej wyróżnić 3 etapy:
- stłuszczenie wątroby,
- zapalenie wątroby,
- marskość wątroby.
Aż 90% osób nadużywających alkohol ma stłuszczoną wątrobę! Spośród tej grupy zapalenie wątroby rozwija się u 40%, a marskość nawet u 30% osób. Bezpośrednią przyczyną tych zmian jest toksyczne działanie alkoholu oraz jego metabolitów. Swoją cegiełkę dokładają też toksyny bakterii jelitowych. W normalnych warunkach nie dostałyby się do wątroby. Jednak alkohol rozszczelnia i uszkadza barierę jelitową, więc tym samym otwiera im drogę.
Etap I – stłuszczenie wątroby
W pierwszym stadium choroby w komórkach wątroby (hepatocytach) odkłada się tłuszcz. To powoduje ich rozdęcie do tego stopnia, że mogą nawet pęknąć. Wątroba się powiększa, lecz na tym etapie nie ma jeszcze dolegliwości bólowych. Wyniki prób wątrobowych również mogą być w normie.
Etap II – zapalenie wątroby
To już poważniejszy problem. Nieleczone alkoholowe zapalenie wątroby w większości przypadków prowadzi do włóknienia i marskości. Oprócz stłuszczenia pojawiają się także pierwsze ogniska martwicze, a także stan zapalny i obrzęk.
Etap III – marskość wątroby
To ostatnie stadium choroby. Niedotlenienie i martwica komórek stymulują syntezę patologicznych włókien kolagenowych. Zwłókniałe tkanki są nieodwracalnie uszkodzone.
Kto jest narażony na alkoholowe zapalenie wątroby?
To osoby, które piją nadmierne ilości alkoholu. Tylko co to właściwie oznacza?
Żeby policzyć ilość spożytego alkoholu, wprowadzono pojęcie porcji standardowej. To 10 g lub 12,5 ml czystego etanolu. Taka ilość znajduje się w:
- 250 ml piwa,
- 100 ml wina,
- 25 ml wódki.
Obecnie uznaje się, że ilość alkoholu, po której przekroczeniu rośnie ryzyko alkoholowej choroby wątroby, to:
- dla kobiet: 2 porcje dziennie i 7 tygodniowo,
- dla mężczyzn: 3 porcje dziennie i 14 tygodniowo.
To oczywiście nie oznacza, że codziennie bezkarnie można wypijać 2-3 lampki wina. Powyższe dane dotyczą jedynie wpływu etanolu na wątrobę. Codzienne picie alkoholu, nawet w tych „bezpiecznych” granicach, może prowadzić do uzależnienia!
Jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu alkoholowego zapalenia wątroby?
- Płeć żeńska,
- palenie papierosów,
- nadmiar żelaza w wątrobie,
- otyłość,
- cukrzyca,
- czynniki genetyczne,
- niektóre leki, np. metotreksat,
- inne schorzenia wątroby.
Alkoholowe zapalenie wątroby – objawy
W przypadku alkoholowego zapalenia wątroby objawy są już dość charakterystyczne. Mogą pojawić się nagle, mimo wcześniejszego dobrego samopoczucia. Objawy chorej wątroby to:
- zażółcenie skóry i białek oczu,
- gorączka,
- wodobrzusze – w jamie brzusznej gromadzi się płyn,
- utrata masy ciała,
- osłabienie,
- bolesna, powiększona wątroba,
- encefalopatia wątrobowa – to zaburzenia neurologiczne, które wynikają z zatrucia organizmu toksynami, których wątroba nie jest w stanie usunąć. Jej objawy to zaburzenia snu, zmiany nastroju czy problemy z koncentracją.
Diagnostyka wątroby uszkodzonej przez alkohol
W celu postawienia diagnozy konieczny jest dokładny i szczery wywiad z pacjentem, badania laboratoryjne z krwi, a także badania obrazowe, np. USG.
Trzeba wykluczyć inne choroby, w tym:
- niealkoholowe zapalenie wątroby, np. polekowe czy wirusowe,
- zapalenie dróg żółciowych,
- ropień wątroby,
- nowotwór,
- marskość wątroby wynikającą z innych przyczyn, np. zakażenia bakteryjnego.
Po czym rozpoznać alkoholowe zapalenie wątroby?
- Wyniki prób wątrobowych są niższe w porównaniu z innymi jej chorobami.
- Ze względu na zaburzenia pracy wątroby wzrasta stężenie bilirubiny we krwi.
- Zwiększony metabolizm etanolu zwiększa poziom γ-glutamylotranspeptydazy (GGTP) we krwi.
- Nadużywanie alkoholu powoduje wzrost stężenia kwasu moczowego, cholesterolu i triglicerydów.
- Obraz z USG pokazuje wyraźne stłuszczenie hepatocytów.
W celu potwierdzenia diagnozy można jeszcze wykonać biopsję wątroby. Zazwyczaj nie jest jednak wymagana. W większości przypadków alkoholowe zapalenie wątroby udaje się potwierdzić badaniami i wywiadem.
Czy alkoholowe zapalenie wątroby jest wyleczalne?
W początkowych etapach alkoholowe zapalenie wątroby da się wyleczyć. Podstawą terapii jest całkowite odstawienie alkoholu. Trzeba także uzupełniać składniki, których często brakuje w alkoholowym zapaleniu wątroby m.in. witaminy z grupy B, kwas foliowy, selen czy cynk.
Pomocniczo stosuje się leki na wątrobę wspomagające jej pracę, np. tymonacyk. W wątrobie jest on metabolizowany do cysteiny. Ta z kolei uczestniczy w detoksykacji alkoholu, metali ciężkich, leków oraz toksyn bakteryjnych i wirusowych.
Oprócz tego tymonacyk działa żółciopędnie i zmniejsza stężenie tłuszczów w osoczu. Stosuje się go zarówno w ostrych, jak i przewlekłych chorobach wątroby różnego pochodzenia, a także w uszkodzeniu wątroby spowodowanym alkoholem i innymi toksynami.
W ciężkim przebiegu alkoholowego zapalenia wątroby z encefalopatią stosuje się kortykosteroidy, które hamują stan zapalny.
Jak pomóc wątrobie po alkoholu?
W aptekach jest sporo suplementów i leków na wątrobę, które wspomagają jej pracę i przyspieszają regenerację.
W składzie mają m.in.:
- ostropest plamisty – zawarta w nim sylimaryna działa ochronnie i regeneracyjnie. Chroni przed toksynami, w tym alkoholem.
- L-asparaginian L-ornityny – usprawnia metabolizm amoniaku, który jest głównie usuwany przez wątrobę.
- witaminę E – wysokie dawki obniżają wartość enzymów wątrobowych we krwi i ograniczają stłuszczenie wątroby. Hamują także proces włóknienia.
- cholinę – uczestniczy w prawidłowym transporcie tłuszczów z wątroby. W ten sposób może pomóc w usuwaniu
hepatocytów nagromadzonego w nich tłuszczu.
Wątroba ma spore zdolności do regeneracji, ale musi mieć ku temu sprzyjające warunki. Suplementy i leki na wątrobę mogą wspomóc ten proces. Jednak żaden z powyższych sposobów nie przyniesie pożądanych efektów, jeśli pacjent nie zrezygnuje z alkoholu.
Może zainteresować Cię także: Tymonacyk – co to jest? Jak działa? Wskazania do stosowania
