Czym są polifenole?
Polifenole to związki organiczne należące do grupy fenoli, czyli alkoholi, które posiadają grupę hydroksylową połączoną z pierścieniem aromatycznym. Przedrostek „poli” wskazuje, że w związkach tych występują przynajmniej dwie grupy hydroksylowe.
Jak działają polifenole?
Polifenole naturalnie występują w roślinach, a ich budowa chemiczna umożliwia działanie antyoksydacyjne – ułatwiające walkę z wolnymi rodnikami. Ma to szczególnie istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego oraz immunologicznego. Co ważne, związki polifenolowe mają zdolność uszczelniania naczyń krwionośnych, działają ochronnie na mięsień sercowy oraz sprzyjają obniżaniu ciśnienia tętniczego. Dodatkowo odpowiadają za zwiększenie stężenia cholesterolu HDL, a zmniejszenie LDL-cholesterolu, hamowanie agregacji płytek krwi oraz poprawę funkcji śródbłonka naczyniowego. Z kolei ich wpływ na naszą odporność jest związany z działaniem:
- przeciwzapalnym (modulują działanie enzymów i cytokin zaangażowanych w reakcję zapalną),
- przeciwnowotworowym (zwiększają apoptozę – rozpad komórek nowotworowych oraz działają ochronnie na kwasy nukleinowe tworzące DNA),
- przeciwwirusowym,
- przeciwbakteryjnym,
- przeciwgrzybiczym.
Wykazano także, że regularne spożywanie związków polifenolowych wpływa pozytywnie na parametry gospodarki węglowodanowej. Pozwala to obniżać stężenie glukozy w krwi, zwiększa wczesną sekrecję insuliny oraz poprawia insulinowrażliwość komórek.
Biorąc pod uwagę powyższe właściwości, można stwierdzić, że polifenole mogą zmniejszać ryzyko śmiertelności z powodu:
- chorób serca i układu krążenia,
- niektórych typów nowotworów,
- zespołu metabolicznego,
- cukrzycy typu II,
- chorób wątroby,
- chorób neurodegeneracyjnych.
Dodatkowo związki polifenolowe wykazują właściwości rozkurczowe (spazmolityczne), uspokajające (sedatywne) oraz przeciwbólowe.
Polifenole obejmujące takie związki jak mirycetyna, moryna, hiperozyd i kemferol mają działanie moczopędne (diuretyczne), a także wspierają wątrobę w detoksykacji szkodliwych substancji (działanie antyhepatotoksyczne). Z kolei sylibinina odkłada się w błonie komórkowej hepatocytów (komórek wątroby), chroniąc wątrobę oraz stymulując jej procesy regeneracyjne.
Co ciekawe, flawonoidy są często wykorzystywane jako wspomaganie leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Daidzeina i rutyna wspierają walkę z trądzikiem, nadmiernym wypadaniem włosów i łysieniem, a dodatkowo wspomagają leczenie przerostu gruczołu krokowego (prostaty) u mężczyzn. Tak szerokie spektrum działania sprawia, że polifenole powinny znaleźć się w naszej codziennej diecie, aby zachować zdrowie i dobre samopoczucie.
Gdzie szukać polifenoli w diecie?
Wśród najważniejszych źródeł polifenoli w diecie człowieka znajdują się owoce, warzywa, orzechy, nasiona roślin strączkowych, herbata (zwłaszcza zielona), kawa, kakao oraz czerwone wino. W nieco mniejszych ilościach można je znaleźć także w innych produktach spożywczych jak zioła czy oliwki. Poszczególne grupy polifenoli znajdują się w:
- flawonole – cebula, jarmuż, brokuły, ciemne winogrona, jabłka, grejpfrut, czarna herbata,
- flawony – pietruszka i seler, pomidory, owoce cytrusowe, niektóre rośliny aromatyczne jak mięta,
- aglikony – owoce cytrusowe,
- izoflawony – soja, produkty sojowe, warzywa strączkowe,
- flawonole – morele, zielona herbata, czekolada, wino czerwone, winogrona, brzoskwinie, kaki, jabłka, gruszki, jagody,
- antocyjanidyny – czerwone wino, bakłażan, kapusta, fasola, cebula, rzodkiewka, borówki, jagody, wiśnie,
- kwasy fenolowe – kawa,
- lignany – siemię lniane,
- stilbeny – czerwone wino.
Lista ta udowadnia, że związki fenolowe są wszechobecne w żywności, co ułatwia ich spożywanie na co dzień. Wystarczy odpowiedni dobór produktów.
Ile polifenoli spożywać w ciągu dnia?
Specjaliści twierdzą, że osoby spożywające każdego dnia zalecaną porcję owoców i warzyw (minimum 400 g) dostarczają do organizmu około 1-2 g polifenoli. Ogrom związków polifenolowych występujących w przyrodzie oraz ich zmienna przyswajalność sprawiają, że dotychczas nie opracowano jeszcze rekomendacji dotyczących zalecanego dziennego spożycia polifenoli. Nie ulega jednak wątpliwości, że są cenne dla naszego zdrowia i powinny pojawiać się w prawidłowo zbilansowanej diecie każdego dnia.
Może zainteresować Cię także: Astaksantyna, czyli królowa antyoksydantów
