Gorzki melon – skład
Gorzki melon należy do niskokalorycznych surowców, ponieważ zawiera zaledwie 17 kcal/100 g produktu. Stanowi dobre źródło witaminy C – już 100 g tego owocu może pokryć dzienne zapotrzebowanie na tą witaminę. Białko roślinne zawarte w przepękli zawiera aminokwasy: kwas asparaginowy i glutaminowy, leucynę, histydynę, lizynę, tyrozynę, serynę i prolinę. Jest też źródłem kwasów fenolowych, katechin, rutyny, saponin i triterpenoidów. Związkiem, na który należy zwrócić uwagę w gorzkim melonie jest polipeptyd-p nazywany roślinną insuliną. To białko charakteryzuje się działaniem podobnym do ludzkiej insuliny, dzięki czemu wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi.
Jakie właściwości prozdrowotne ma gorzki melon?
Gorzki melon zaleca się przede wszystkim osobom chorującym na cukrzycę, ponieważ ma działanie obniżające poziom glukozy we krwi. W Indiach jest wykorzystywana nawet jako alternatywa dla pacjentów chorych na cukrzycę. Zarówno ekstrakty, sok, proszek, jak i suszone przeciery wykazują działanie hipoglikemiczne. Część doniesień wskazuje, że efekty obserwuje się w obniżonym stężeniu glukozy na czczo, hemoglobiny glikowanej (HbA1c), fruktozaminy oraz spadku zaawansowanych produktów glikacji. Wszystkie te wskaźniki są biomarkerami cukrzycy lub jej powikłań. Mechanizmy, na których opiera się działanie gorzkiego melona na gospodarkę węglowodanową organizmu są wieloaspektowe. Do najbardziej poznanych zalicza się zwiększenie wychwytu glukozy, stymulacja syntezy glikogenu w komórkach wątroby, mięśni oraz w komórkach tłuszczowych, wzmaganie działania receptorów insulinowych zlokalizowanych w wątrobie, zwiększenie sekrecji insuliny oraz hamowanie glukoneogenezy wątrobowej i wchłaniania jelitowego glukozy.
Z uwagi na wysoką zawartość związków polifenolowych w różnych częściach rośliny, ekstrakty z gorzkiego melona charakteryzują się dobrym potencjałem antyoksydacyjnym. Mają zdolność wymiatania wolnych rodników i cechują się wysokim stężeniem enzymów przeciwutleniających. Dobre efekty daje spożycie liści i owoców, zarówno tych dojrzałych, jak i niedojrzałych. Gorzki melon ma swoje zastosowanie również w kosmetologii. W połączeniu z wyciągiem z kurkumy daje rezultaty antyhiperpigmentacyjne w skórze, co może wynikać z połączenia dostępnych w obu tych roślinach przeciwutleniających związków: flawonoidów, alkaloidów, terpenoidów, saponin, tanin oraz fenoli.
Ekstrakty z gorzkiego melona wpływają również na profil lipidowy krwi (obniżenie stężenia triglicerydów) oraz obniżenie ciśnienia krwi u ludzi. Tłumaczy się to hamowaniem aktywności esterazy cholesterolowej, zwiększonym utlenianiem kwasów tłuszczowych oraz obniżeniem poziomu ekspresji genów lipogennych.
Gorzki melon wykazuje również aktywność przeciwnowotworową wobec wielu nowotworowych linii komórkowych, w tym linii komórkowej raka wątroby, piersi, prostaty, jelita grubego i trzustki. Powodzeniem w tym kierunku cieszą się szczególnie ekstrakty z owoców gorzkiego melona. Przepękla ogórkowata wykazuje skuteczność chemoprewencyjną i przeciwnowotworową w stosunku do kilku nowotworów, jednak zaleca się przeprowadzić bardziej szczegółowe badania w celu potwierdzenia tej tezy.
Ekstrakty z owoców gorzkiego melona wzbudzają coraz większe zainteresowanie z uwagi na przeciwbakteryjny wpływ na drobnoustroje: Bacillus cereus, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes, Salmonella typhi oraz przeciwgrzybiczo na Candida albicans i Aspergillus niger.
Zastosowanie gorzkiego melona
Gorzki melon, jak sama nazwa wskazuje, ma charakterystyczny gorzki posmak. Tradycyjnie wykorzystywany jest do przygotowania zupy z ugotowanych owoców, smażonej cebuli i przypraw. Wstępne gotowanie w osolonej wodzie usuwa częściowo związki odpowiedzialne za gorzki smak. Owoce gorzkiego melona można suszyć, liofilizować oraz marynować, dzięki czemu mogą być dostępne przez cały rok. Może być przetwarzana również na wino, konserwy owocowe i pasty. Ekstrakty służą do przygotowania soków oraz naparów herbat. W Europie, w tym w Polsce, gorzki melon dostępny jest w postaci konserwowej, jako ekstrakt lub w formie suplementów diety. Jako pokarm jest trudno dostępny. Przy jego stosowaniu należy zwracać uwagę na możliwe wystąpienie objawów niepożądanych, takich jak bóle głowy i zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego.
Gorzki melon – podsumowanie
Przepękla ogórkowata to owoc o wielu prozdrowotnych właściwościach. Szczególne znaczenie ma dla cukrzyków i osób z zaburzoną gospodarką węglowodanową, ale wykazuje również działanie obniżające poziom lipidów we krwi, obniżające skurczowe ciśnienie krwi, przeciwutleniające, antynowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Jest doskonałym dodatkiem do diety osób dbających o swoje zdrowie, chociaż nie tak łatwo dostępnym. Mimo, że gorzki melon jest stosowany w medycynie ludowej od setek lat, dostępne badania pokazują, że korzyści z jego stosowania są ograniczone. Potrzeba jest dalszych badań nad owocem gorzkiego melona, które dodatkowo potwierdzą jego skuteczność w dietoterapii różnych chorób cywilizacyjnych.
Może zainteresować Cię także: 7 trików na insulinooporność, których jeszcze nie znasz!
