Co to jest laktoferyna?
Laktoferyna w skrócie nazywana LF jest białkiem multipotencjalnym. Świat po raz pierwszy usłyszał o niej w 1939 roku za sprawą duńskich chemików – Søren Peder Lauritz i Margrethe Høyrup Sørensen, którzy wyizolowali ją z mleka krowiego.
Początkowo nazywana była czerwoną frakcją mleka za sprawą intensywnego czerwonego koloru, pojawiającego się podczas inkubacji z jonami żelaza. Z czasem przypisywano jej również nazwy takie jak: glikoproteina podobna do transferyny, laktosiderofilina czy laktotransferyna. Najbardziej upowszechniła się jednak nazwa laktoferyna pochodząca od dwóch łacińskich słów: lacto (mleczny) i ferrum (żelazo).
W latach 60 ubiegłego wieku laktoferynę udało się wyizolować z kobiecego mleka, co rozpoczęło intensywne badania nad jej właściwościami, działaniem i możliwym zastosowaniem.
Z czego składa się laktoferyna?
Laktoferynę wytwarza ludzki organizm. Składa się z 689 aminokwasów pochodzenia naturalnego. Jest bezwonna, dobrze rozpuszcza się w wodzie, wykazuje wysoką odporność na temperaturę do 56°C., ulega natomiast denaturacji powyżej 80-90°C.
Obecna jest m.in. w licznych narządach, błonach surowiczych, wydzielinach gruczołów, płynach ustrojowych, w ślinie, łzach, wydzielinach błony śluzowej dróg rodnych, nosa, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, płynie mózgowo-rdzeniowym, pocie, żółci, a nawet w woskowinie usznej. W największym stężeniu laktoferyna pojawia się w ludzkim mleku – zarówno w tzw. siarze, jak i dojrzałym mleku matki karmiącej. W przypadku tego pierwszego stężenie wynosi ok. 7 mg/ml, w tym drugim – 3 mg/ml.
Jak działa laktoferyna?
Podstawowe właściwości laktoferyny to działanie immunomodulujące, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. W praktyce oznacza to, że laktoferyna wzmacnia odporność organizmu. Jej bardzo ważną właściwością jest również wiązanie jonów żelaza, przez co pomaga w przyswajaniu tego pierwiastka. Oprócz tego laktoferynie przypisuje się następujące funkcje:
- ochronę organizmu przed pojawieniem się stanów zapalnych,
- wspomaganie działania antybiotyków,
- łagodzenie dolegliwości podczas infekcji górnych dróg oddechowych oraz stanów zapalnych gardła i tchawicy,
- pobudzenie systemu do aktywnego zwalczania infekcji,
- uczestnictwo w obronie przed patogenami na poziomie molekularnym i komórkowym,
- działanie ochronne i wspierające rozwój dzieci, szczególnie w okresie noworodkowym i niemowlęcym,
- ochronę w czasie zakażenia przewodu pokarmowego oraz w martwiczym zapaleniu jelit u niemowląt,
- zmniejszanie ryzyka wystąpienia sepsy u niemowląt,
- uniemożliwianie tworzenia biofilmu przez bakterie chorobotwórcze, takie jak gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) czy pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa),
- działanie prebiotyczne i wspierające rozwój bakterii probiotycznych,
- wspieranie działania leków antymykotycznych,
- przeciwpasożytnicze, np. w stosunku do wywołującego malarię zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) oraz pierwotniaka Toxoplasma gondii powodującego toksoplazmozę,
- ochronę przed stresem oksydacyjnym,
- stymulowanie działania receptorów tkankowych,
- wspieranie leczenia zakażenia żołądka wywołane bakterią Helicobacter pylori,
- wspieranie prawidłowego funkcjonowania jelit i zwiększanie wchłaniania składników pokarmowych,
- zapobieganie biegunce i skracanie czasu trwania dolegliwości,
- zapobieganie przedwczesnemu porodowi.
Podsumowując, laktoferyna jest podstawą ochrony przed chorobami u noworodków, niemowląt i starszych dzieci, a także pozytywnie wpływa na zdrowie osób dorosłych.
Laktoferyna – kto powinien ją przyjmować?
Laktoferyna może być stosowana u dorosłych i dzieci. Przede wszystkim podawana jest noworodkom z niską masą urodzeniową, aby zapobiec sepsie oraz martwiczemu zapaleniu jelit. To właśnie z tym zastosowaniem głównie kojarzona jest laktoferyna, co powoduje, że nie ma szansy poznania i docenienia jej za wielokierunkowe działanie. Kto powinien sięgać po preparaty z laktoferyną? Wszystkie osoby z niedoborem żelaza czy anemią, ze względu na jej uczestnictwo w pozyskiwaniu z pożywienia i magazynowaniu żelaza. Ponadto wszystkie osoby z obniżoną odpornością i częstymi infekcjami. Laktoferyna wspiera również leczenie antybiotykami, działając synergistycznie z niektórymi z nich (np. z ryfampicyną, wankomycyną).
W jakich produktach występuje laktoferyna?
Laktoferyna wykorzystywana jest w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym. W wyizolowanej z serwatki oraz odtłuszczonego mleka postaci można spotkać ją w świeżym mleku, fermentowanym nabiale, mleku zastępczym dla dzieci i niemowląt, odżywkach dla niemowląt, przetworzonych produktach zbożowych, wybranych ciastach, lodach, deserach.
Pojawia się również w suplementach diety, które zawierają żelazo o zwiększonym wchłanianiu, preparatach immunostymulujących, przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych. Ponadto laktoferyna znalazła zastosowanie w preparatach wspomagających:
- leczenie i profilaktykę infekcji pochwy i stanów zapalnych szyjki macicy, np. Ferivag
- regenerację tkanek m.in. przy wybroczynach (siniaki, stłuczenia), owrzodzeniach żylnych, odleżynach czy zmianach skórnych po laseroterapii, np. Keladerm
- prawidłowe funkcjonowanie układu opornościowego, np. Laktistim
- łagodzenie objawów związanych ze stanem zapalnym oka towarzyszących np. zapaleniu spojówek o etiologii bakteryjnej i wirusowej, np. Somilux
- gojenie ran oraz leczenie urazów mechanicznych w okolicy oka, np. Keloptin
Preparaty z laktoferyną dostępne są bez recepty w aptekach stacjonarnych i internetowych.
Czy laktoferyna jest bezpieczna?
Laktoferyna jest substancją, nad którą prowadzone jest wiele badań naukowych. Oznacza to, że stale dowiadujemy się o jej nowych właściwościach i możliwościach. Badania naukowe udowodniły jednak, że laktoferyna jest bezpieczna dla człowieka i stanowi jeden z ważniejszych składników w jego diecie. Bezpieczeństwo potwierdzają dokumenty wydane przez Parlament Europejski, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz amerykańską Agencję Żywności i Leków.
Przeciwwskazaniem do zażywania laktoferyny i preparatów na niej opartych jest uczulenie na którykolwiek z jej składników. W takiej sytuacji skutkiem ubocznym jej przyjmowania są problemy żołądkowe, zaparcia, biegunki, uczulenie oraz świąd. Takie dolegliwości pojawiać mogą się również, kiedy nie będzie się stosować odpowiedniego dawkowania laktoferyny.
Może zainteresować Cię także: Jak objawiają się niedobory żelaza? 4 kluczowe symptomy, na które musisz reagować od razu.
